maandag 31 januari 2011

Muze op Maandag: Caligula aan zee

Foto: Louvre Museum
Bron: Wikimedia Commons
Dit bericht over de diefstal van een keizersbeeld van Caligula wees mij op de Romeinse keizer Caligula (12 - 41 n. Chr). Want niet onaardig om te weten is dat Caligula ook een bezoek heeft gebracht aan Nederland. Aan Katwijk aan Zee om precies te zijn. In Muze op Maandag aandacht voor Caligula.

Caligula was keizer van 37 tot 41. Zijn echte naam was Gaius Caesar Augustus Germanicus. Caligula droeg tijdens de militaire campagnes van zijn vader, de Romeinse generaal Germanicus, soldatenlaarzen waardoor de soldaten hem al snel Caligula (soldatenlaarsje) noemden. Volgens de overlevering ontstaat het beeld van Caligula als een maniakale keizer. Echter, we beschikken alleen over bronnenmateriaal dat Caligula in kwaad daglicht stelt.

Caligula, de keizer van de rariteiten. Vooruit dan, enkele van die rariteiten op een rij: Caligula wilde zijn paard tot consul noemen, Caligula doet zich voor als god. En dan deze: Caligula gaat de strijd aan met de god van de zeeën, Neptunus himself. En nu komen we dicht bij huis: hoogstwaarschijnlijk heeft deze strijd zich afgespeeld bij Katwijk aan Zee.

In de lente van 40 onderneemt Caligula een expeditie tegen de Germanen in navolging van zijn voorouders. In het najaar van datzelfde jaar 'stelde hij het leger op de oever van de oceaan in slagorde op, alsof hij de oorlog tot een definitief einde wilde brengen [...] Plotseling gaf hij bevel schelpen te verzamelen, die hij "krijgsbuit van de Oceaan, verschuldigd aan Rome" noemde, en daarmee hun helmen en zakken te vullen. Als gedenkteken voor deze overwinning bouwde hij een zeer hoge toren' (Suetonius).

Volgens de bron Suetonius gaat het om een schertsvertoning. Maar het zou ook heel goed een militaire oefening geweest kunnen zijn die tot slachtoffer van de overlevering rond Caligula is verworden. Er zijn archeologische bewijzen voor de aanleg van een basis bij het Zuid-Hollandse Valkenburg en er zijn wijntonnen uit Caligula's privéwijngaard gevonden. En tot in de zestiende eeuw gold voor Katwijkse vissers een ruïne als 'de toren van Kalla'.

Meer weten?
- fragment in vertaling: Suetonius, De vita Caesarum, Caligula 46; vertaling D den Hengst
- de geschiedschrijver Cassius Dio over Caligula
- al vaak genoemd in mijn blog: goede literatuur over Nederland in de Romeinse oudheid

vrijdag 28 januari 2011

10 x 'Het boek in de e-wereld'

Gistermiddag vond in Tresoar het symposium 'Het boek in de e-wereld' van Tresoar, Stichting It Fryske Boek en Bibliotheekservice Fryslân plaats. De ontwikkelingen rond het boek zijn met de komst van de digitale revolutie in een wildwaterstroomversnelling geraakt. Sprekers (afkomstig uit het boekenvak, informatieontsluiting, bibliotheek en wetenschap) gaven hun visie op de ontwikkelingen in het boekenvak.

Het was een razend interessante middag. Ik heb te veel gehoord en gezien om in een blogbericht te samen te vatten. Op de website Fryslân Lêst Syn Toppers staat een verslag van de dag en Tresoar heeft via de razende reporter Twitter (@TRESOARfryslan) live verslag gedaan van het symposium (#eFLST).

Daarom, hieronder mijn selectie van de middag, ofwel 10 x 'Het boek in de e-wereld':
  1. Piraterij is een vast gegeven in de e-boekenmarkt (Eric Rigters - manager eBook.nl) (eens: E. Rigters; oneens: M. van Pluijm)
  2. Gemak gemak gemak (de wens van de consument) (E. Rigter)
  3. Uitgever geeft de boeken die de markt wil, of het nu een e-boek is of een pboek (Mizzie van der Pluijm - directeuruitgever Uitgeverij Contact)
  4. We verdienen een betere zoekmachine voor informatieontsluiting dan Google die alleen lijstjes produceert (R. van Stripiaan - hoofderedacteur DBNL)
  5. In juli 2012 biedt de bibliotheek 10.000 e-boeken te leen aan (afhankelijk van licentieonderhandelingen) (M. Laan - projectmanager e-books Bibliotheek.nl)
  6. Boeken lezen en lenen via streaming: misschien nu nog niet perfect, maar het heeft de toekomst (M. Laan)
  7. Is de iPad een Zwitsers zakmes (het kan heel veel, maar het kan niks heel goed) of is de iPad een doorbraak die zijn eigen mogelijkheden overstijgt? (P. Rutten - hoogleraar Digital Media Studies RU Leiden)
  8. Liever 'Het boek van de toekomst' dan 'De toekomst van het boek' (met video) (P. Rutten)
  9. Een e-boek is geen boek (P. Rutten)
  10. Kernactiviteit van de uitgever is de toegang van de informatie te exploiteren en niet het uitgeven van boeken (P. Rutten)

donderdag 27 januari 2011

Sociaal lezen: SocialBooks

Dit kwam ik hier tegen: Social Books, een nieuwe technologie die het mogelijk maakt je boeken sociaal te lezen. Hoe zit dat, sociaal lezen? Zie het als een leesclub, maar dan online. Dat wil zeggen: bekijk de digitale boekenplank met e-boeken van andere lezers en schaf eventueel hun favoriete boeken aan. Volg andere lezers en zie wat mensen die jou volgen, lezen.

Maar dat is nog niet alles. Met SocialBooks is het mogelijk ook notities bij passages in het boek te maken en deze te delen. Het toevoegen van notities en het delen ervan gebeurt via een overlay (laag) over het boek: de inhoud van het boek blijft onveranderd. Discussieer met andere lezers (binnen een groep, of op het hele Internet) over een passage, door in je boek een passage te markeren. Voeg foto's en video's aan deze notities toe. En deel dit natuurlijk via de grote sociale netwerken als Facebook en Twitter.

Als ik het goed begrijp, gaat het met SocialBooks om een stukje techniek dat uitgevers in hun e-boeken uit hun fondslijst kunnen inbouwen. Hierdoor moet in de toekomst in principe elk e-boek geschikt kunnen zijn om sociaal gelezen te worden.

Wordt dit nu het nieuwe lezen? Ik zie niet in waarom niet. We lezen steeds meer e-boeken, we delen onze boekenplank al met LibraryThing waar we andere lezers ontmoeten en we er onze meningen uitwisselen. Met SocialBooks combineer je beide functies ineen en voeg je er nog functies aan toe (notities en de ondersteuning van de grote sociale netwerken). En dat allemaal vanuit het e-boek zelf dat we aan het lezen zijn. Dit laat het nog maar eens zien: we staan met de e-boeken nog maar helemaal aan het begin van een heel nieuwe manier van lezen.

Meer weten:
- de ontwikkelaar van de techniek voor deze nieuwe manier van lezen

woensdag 26 januari 2011

De deur open voor internetadverteerders?

Foto: Frank Wuestefeld
Bron: http://www.flickr.com/photos/frank_wuestefeld/4535211481
Dat je met alleen surfen op Internet al een karrenspoor van informatie achterlaat, wist ik wel. Maar dat deze informatie zo gedetailleerd is dat zelfs jouw eigen muisbewegingen en toetsaanslagen op een site die je bezoekt, worden geregistreerd en - natuurlijk - worden geanalyseerd zoals ik in dit blog van de NRC las, dat wist ik niet.

En wie zijn er zo geïnteresseerd in deze informatie? Adverteerders. Zodat adverteerders heel gericht reclame op je af kunnen sturen. Daar kun je variërend over denken: van 'verschrikkelijk!' tot 'tsja, ach' 'Verschrikkelijk' als je echt hecht aan je privacy. De andere reactie is ook wel logisch: als ik dan toch reclame moet zien, dan liever reclame voor diensten of producten waarin ik geïnteresseerd ben. En waarom ook niet.

In datzelfde blogbericht over bescherming tegen online adverteerders zag ik een link naar de privacypagina van Google. Hier zie je alles wat Google over je weet. Wel eerst aanmelden natuurlijk, tenminste, voor een deel van de informatie. Interessant was de optie 'Beheer van advertentievoorkeuren'. Hiervoor was inloggen niet vereist: Google leest gewoon de cookie uit die Google heeft geplaatst op jouw computer. Je ziet hier precies waarvan Google denkt op grond van je surfgedrag wat jouw interesses zijn. En, ja, zo gek was die analyse nog niet. Er is ook een knop om je af te melden voor deze informatieverzameling.

Privacy op Internet bestaat niet. En gratis ook niet. Het is oud nieuws en een open deur, ik weet het. Maar het kan geen kwaad hier toch af en toe aan herinnerd te worden.

Meer weten?
- het hierboven al genoemde artikel geeft enkele tips om je privacy online te bewaren tegen adverteerders

maandag 24 januari 2011

Muze op Maandag: met Martialis naar het Colosseum

Foto: César Poyatos
Bron: http://www.flickr.com/photos/cpoyatos/4619069347
Een paar dagen gelden kwam het in het nieuws: het Colosseum wordt eind van het jaar grondig gerestaureerd. Het bijzondere is dat de restauratie wordt gefinancierd met particulier geld. Het gaat om een bedrag van 25 miljoen euro. Tijdens de restauratie die twee tot drie jaar duurt, blijft het Colosseum gewoon open voor toeristen.

Het Colosseum opende voor het eerst zijn deuren in 80 n. Chr. met grootse spelen. Duizenden dieren werden gedood en er waren allerlei verschillende en verbazingwekkende duels. Epigrammendichter Martialis (ca. 40 - ca. 104) wijdde een boekje aan de opening van het Colosseum. Uit dit boekje (Liber Spectaculorum of Liber de spectaculis) zijn dertig epigrammen bewaard gebleven. Men vermoedt dat het om een selectie gaat uit een corpus dat een keer zo groot is geweest. Hieronder enkele van deze epigrammen. Lees, geniet, huiver!

  Wereldwonderen (1)
  Ach Memfis, zwijg maar van uw piramidenpracht,
    Assyriërs, uw Babylon verbleekt.
  De Ionische Dianatempel oogst geen lof,
    het Delos-altaar is vergane glorie.
  Het Mausoleum? Ach dat hangt wel in de lucht
    maar heeft de Cariërs geen roem te bieden.
  Nu wijken alle wonderen voor Caesars werk!
    Van één ding rept men nog, en niet anders.

  Ach had ik maar (8)
  Een woeste beer verscheurt jou, Daedalus, tot pulp
    Nu had je zelf wel vleugels willen hebben.

  Extra wild (18)
  Normaal likt hij gedwee zijn meesters rechter hand,
    een tijger uit Hyrcanië's barre bergen.
  Nu scheurde hij met woeste muil een leeuw kapot:
    een ongehoord geval, nog nooit vertoond.
  Dat durfde hij niet zolang hij in zijn bossen woonde!
    Maar sinds hij hier bij ons leeft, is hij wilder ...

  Metamorfosen (24)
  Als iemand nu pas aankomt uit een verre streek
    en dit zijn eerste dag is van de Spelen:
  kom, laat u niet misleiden door dit zeegevecht,
    die hoge golven. Hier was net nog land!
  Gelooft u het niet? Nou, wacht maar tot de strijd bezinkt.
    Nog even en u zegt: 'Hier was net zee!'

  Beter dan Hercules (28)
  Had eertijds, keizer, ooit Carpophorus bestaan
    dan had Aetolië nooit het zwijn gevreesd,
  noch Marathon de stier, noch Nemea de leeuw,
    geen ever had Arcadië ooit verschrikt.
  Met harde hand had hij de hydra snel gedood,
    met één slag de Chimaera afgemaakt.
  Ook zonder Medea had hij de stieren ingespannen,
    Pasifaë's beesten beide onderdrukt.
  En kwamen oude monsters van de zee weer terug,
    hij redde Hesione én Andromeda.
  Neem Hercules' complete werken: dit is meer!
    Een dubbel tiental beesten op één dag!

(Martialis, Liber de spectaculorum; vertaling V. Hunink)

Meer weten?
- website van onderzoeker en vertaler Vincent Hunink

Twitter je blog

Kijk, dat is werkelijk aardig. Voor alle bloggers die twitteren of voor alle twitteraars die bloggen, is er Twitterfeed. Hiermee koppel je je blog aan je Twitter. Elke keer dat je een blogbericht gepubliceerd hebt, stuurt Twitterfeed een tweet rond. Heel handig. Twitterfeed ondersteunt behalve Twitter ook andere sociale media zoals Facebook.

Het werkt eenvoudig. De dienst maakt gebruik van RSS. Je maakt een account aan bij Twitterfeed (of je gebruikt je OpenID), je vult de naam van je website in, je kopieert de RSS feed en je koppelt deze feed aan Twitter. In de geavanceerde instellingen kun je onder andere de tijdsinterval en de frequentie van het doorsturen van berichten instellen. Ook kun je een korte standaardtekst aan de gegenereerde tweet toevoegen en je kunt instellen of je alleen titel of ook de eerste paar woorden uit je bericht wilt twitteren. De eerste keer dat Twitterfeed een tweet stuurt naar aanleiding van een nieuw blogbericht, duurt even.

Wil je stap-voor-stap weten hoe je Twitterfeed kunt instellen, kijk dan bij deze instructie die ik tegenkwam. Veel succes!

zaterdag 22 januari 2011

Beter laat dan nooit

Foto: Brajeshwar
Bron: http://www.flickr.com/photos/brajeshwar/3428525318
Sinds een paar dagen heb ik een account bij Twitter. Ik ken de praktijk van Twitter een beetje: voor Tresoar twitter ik, meestal aankondigingen. En eerder al, in de cursus 23 Dingen, zijn wij Twitter tegengekomen. Ik merk ook dat ik plezier heb in het proberen te verzinnen van activiteiten voor Tresoar via Twitter. Maar om zelf te gaan twitteren?

Intussen was ik zo nieuwsgierig geworden dat ik het graag voor mijzelf wilde uitproberen. Daarom, de registratie ingevuld, de verschillende apps gedownload en Twitter toegevoegd aan het rechter rijtje van mijn digitale schrijfplankje. En daar gaan we. Hoe actief ik ga twitteren, ontdek ik vanzelf. Ik heb de afgelopen dagen eens flink rondgeneusd in Twitter. Hier en daar ben ik al gebruikers aan het volgen en ik heb - en dat vind ik heel aardig- twee volgers.

Mijn ervaringen tot nu toe? Het leukste van Twitter dat ik heb ontdekt, is hoe makkelijk het is om met elkaar te communiceren. Iets wat ik mij nog niet eerder in deze mate heb gerealiseerd. Geen belemmeringen van emailadressen, geen uitnodigingen versturen voor een chat, geen uitwisselingen van 06-nummers voor SMS-berichten. Niks van dat. Je kunt via Twitter echt met alle andere twitteraars communiceren. Bekenden of niet bekenden van elkaar.

Twitter maakt het mogelijk om contacten te leggen, ideeën uit te wisselen, informatie te delen. Iedereen met iedereen. Voor ervaren twitteraars is dit natuurlijk niets nieuws onder de zon. Ik heb dat laatste net ontdekt. Hoe zeggen ze dat ook al weer? Beter laat dan nooit?

vrijdag 21 januari 2011

Op naar de tien miljard: de tussenstand

Foto: artnose
Bron:http://www.flickr.com/photos/artnoose/2263480871
Tijd voor een tussenstand. Afgelopen maandag berichtte ik dat de App Store van Apple aftelt naar de 10 miljardste download. Stond de teller toen nog op 9,85 miljard, nu, nog maar vier dagen later, zijn het er al 9,98 miljard. Dat zijn meer dan 100 miljoen downloads in vier (!) dagen (waartussen ook twee van mij). Allemachtig.

Wanneer de teller op 10 miljard komt? Heel wat sneller dan ik afgelopen maandag dacht. Ik durf het niet te voorspellen.

* Update: 22 januari, 11.50 u.: en daar was 'ie al: de tien miljardste!

donderdag 20 januari 2011

Liever een papieren boek dan een e-boek?

Een boek van Piccolo Picture Books op de iPad
Jongeren tot 25 jaar lezen liever een boek van papier dan één van bits en bytes, volgens dit bericht.

Verbaast mij dit? Eigenlijk niet. Natuurlijk speelt de gedachte mee dat nieuwe technieken het eerst en het snelst door jongeren worden opgepakt. Maar het lezen van boeken via e-reader, tablet, of smartphone is een ontwikkeling die nog niet verder teruggaat dan hooguit een jaar of twee. De huidige jongeren zijn groot geworden met het papieren boek. Geen wonder dat zij het pboek prefereren boven het e-boek.

Anders kan het liggen met de allerjongsten. Kinderboeken (en vooral prentenboeken) verschijnen steeds meer als app op een tablet, zoals deze. Zo heeft de pas opgerichte uitgeverij Orange Books (prentenboeken) zich helemaal op de tabletmarkt gestort. Orange Books geeft de boeken uit in de vorm van apps en biedt geen pboeken aan. Ook andere uitgevers zetten hun prentenboeken om in apps. Een app biedt meteen ruimte aan een Duitse, Engelse, Franse vertaling van het prentenboek waardoor de boeken ook heel makkelijk in andere landen kunnen worden verkocht.

Zullen deze kinderen over een aantal jaar het papier ook nog verkiezen boven de elektronica?

Nog een keer Google Maps: Tolsum op de kaart


Het geheim van Tolsum weergeven op een grotere kaart

In het Fries Museum (Leeuwarden) ligt een heel bijzonder schrijfplankje uit de Romeinse oudheid dat Fries Museum en Tresoar enkele jaren geleden hebben laten onderzoeken. Het schrijfplankje (een schuldverklaring uit 23 februari 29 n. Chr.) is gevonden bij het afgraven van een terp bij Groot Tolsum. Maar waar ligt nu precies Tolsum? Het ligt onder Franeker, onder het dorpje Tzum, om nauwkeuriger te zijn. Maar waar? Google Maps kan het in ieder geval niet vinden. De kaartenmaker van Google Maps biedt uitkomst.

Daarom leekt het mij wel een idee om bij wijze van experiment zelf Tolsum op de kaart te zetten. Met de satellietweergave van Google Maps ingeschakeld en de kaart van Franekerdeel uit Eeckhoffs Nieuwe atlas van de provincie Friesland (Leeuwarden 1849-1859) ernaast lukte het om exact het stuk weiland waar het schrijfplankje is gevonden, in Google Maps te vinden. De blauwe speld in de kaart geprikt en klaar.

Nu is het leuke van een kaart aanmaken via Google Maps dat je er extra informatie aan toe kunt voegen, zoals teksten, foto's, links naar andere websites, of een filmpje. Ook maar uitgeprobeerd. Vóór het inplakken van de kaart in website of blog kun je via 'Link' > 'Deze kaart aanpassen en als voorbeeld weergeven' exact de gewenste afmetingen van de kaart en het doelgebied dat je zichtbaar wilt hebben, aangeven. Het resultaat staat bovenaan dit blogbericht.

De kaart van Tolsum smaakt naar meer. En als we nu eens een terpenkaart zouden maken in Google Maps met teksten en foto's van bijzondere vondsten uit de Romeinse archeologie in Friesland? Of een terpenroute langs bijzondere Romeinse vindplaatsen? Of ... ?

Meer weten?
- kijk ook eens op WatWasWaar

Google Maps: uw reisgids door de oudheid

Foto: eir@si
Bron:http://www.flickr.com/photos/eirasi/225263253
Ging je in de oudheid op reis door Griekenland, dan nam je het liefst een kopie van Pausanias' Reisbeschrijving van Griekenland mee. Heel gemakkelijk ging dat niet, want de handzame codex was destijds nog niet voldoende ingeburgerd. Eerder liet je een slaaf een kistje met papyrusrollen meezeulen.

In ieder geval, Pausanias doet in zijn reisgids uit de tweede eeuw n. Chr. nauwkeurig verslag van bezienswaardigheden op de betreffende plaats. Hij geeft beschrijvingen van gebouwen en vertelt bijpassende anekdotes. Zijn reisgids is een ware schat van informatie voor ons nu omdat veel gebouwen die Pausanias beschrijft, er nu allang niet meer (recht op) staan.

Ga je op reis, dan kun je de slaaf en het kistje tegenwoordig thuis laten. Nu zijn er diensten als Google Maps en Google Earth en zijn de reisgidsen vervangen voor apps voor je smartphone. Deze reisgidsen kunnen jou in combinatie met de GPS-chip in je smartphone exact vertellen welke bezienswaardigheid op loopafstand te vinden is. Kun je de weg alsnog niet vinden, dan kijk je via diezelfde smartphone op Google Maps.

Maar ook zonder smartphone kun je mooie dingen halen uit Google Maps. Ik heb al heel wat adressen gevonden met Google Maps, een printje van de kaart en de routebeschrijving. Maar nu zie ik in 'Ding 17 Ontdek je plekje, ontdek Google Maps en Street View' dat het ook mogelijk is zelf een kaart aan te maken die je kunt toelichten met foto's of filmpjes en waar je een route aan kunt toevoegen. En deze kaarten kun je weer insluiten in je eigen website. Met Street View zie je hoe het landschap eruit ziet. Ook Pompeii is te bekijken met Google Street View. En wil je helemaal in de oudheid opgaan, bekijk dan Rome anno 320 n. Chr. in 3D via Google Earth. Want ook dat kan.

Ik zie het al voor mij; de reisgids van Pausanias als een app en een bijbehorende routebeschrijving in Google Maps met multimediale toelichting erbij. Foto's en computersimulaties laten het verleden herleven terwijl praktische reisinformatie de reiziger op weg helpt. Letterlijk in de voetsporen van Pausanias. Ik denk dat Pausanias er blij mee zou zijn.

Meer weten?
- het Pausanias Project biedt erg veel informatie over de plaatsen die Pausanias heeft bezocht

dinsdag 18 januari 2011

Een nieuw woord voor het aloude boek

Hoe noem je een 'gewoon' boek (een gedrukt boek, zo je wilt) als je het onderscheid wilt aangeven met een e-book?
Pboeken in de Buma Bibliotheek (foto: Tresoar)
Tot nu toe hadden we het over e-books en boeken, met de laatste benaming als het om een gedrukt boek ging. Maar een e-book is net zo goed een boek, alleen verschilt het van drager. Om het onderscheid toch aan te geven tussen een boek vol bits en bytes en één vol papier kwamen er beschrijvingen, zoals papieren editie, een gedrukt boek, een papieren boek. Uit de de opmars van zijn elektronische broertje blijkt dat er inmiddels een behoefte is aan een apart woord voor een gedrukt exemplaar. Maar hoe noem je nu een papieren boek?

Vandaag las ik voor het eerst (inloggen voor het lezen van het hele bericht is vereist) de oplossing: een pboek. Een papieren boek, denk ik. Een rondje op Google leert dat het woord pboek zich ook al leent voor samenstellingen: pboekcultuur, pboekenland, pboekenprijs. En dat het woord nog niet zo heel lang rondzingt: de oudste vermelding die ik in dit kleine onderzoekje kon vinden, komt uit mei 2010. Pboeken kom ik vooral tegen in reacties op nieuwsberichten op websites over het boekenvak en nog niet in de nieuwsberichten zelf. 

Opvallend is trouwens de spelling. Schrijven we voor de digitale variant veelal e-boek (18 miljoen treffers; pagina's geschreven in het Nederlands), of e-book (ruim een miljoen treffers; pagina's geschreven in het Nederlands), een gedrukt boek heet een pboek (1280 treffers; pagina's geschreven in het Nederlands) en niet anders. Ook opvallend: een Engelse tegenhanger p-book of pbook (printed book, paper book?) kom ik weinig tegen, hoewel dit wel een opvallende melding is (Bill Gates in 1999). De grote speler op het gebied van e-books, Amazon, spreekt van books en Kindle ebooks.

Wie kent het pboek al langer?

maandag 17 januari 2011

Muze op Maandag: encyclopedist Plinius de Oudere

Vesuvius
Foto: Stuck in Customs
Bron: http://www.flickr.com/photos/stuckincustoms/191469481
Afgelopen zaterdag was het precies tien jaar geleden dat Jimmy Wales de Wikipedia heeft opgericht. Tweeduizend jaar gelden leefde een andere encyclopedist. Deze encyclopedist had een werk voor ogen zoals niemand vóór hem heeft gepresteerd: in een alomvattende encyclopedie kennis verzamelen en vastleggen om deze veilig te stellen voor het nageslacht. Deze encyclopedist is Gaius Plinius Secundus, ook wel Plinius de Oudere genoemd.

Plinius de Oudere (23/ 24 - 79) is om meerdere redenen bekend. Natuurlijk, hij was de oom van Gaius Plinius Caecilius Secundus (Plinius de Jongere), de brievenschrijver, die in een tweetal brieven verslag heeft gedaan van de uitbarsting van de Vesuvius in 79 n. Chr. Daarnaast was Plinius de Oudere staatsman en strateeg. Zo neemt Plinius de Oudere deel aan de veldtocht onder leiding van Corbulo tegen de opstandige Chauken waarbij Corbulo en passant de Friezen toevoegde aan het Romeinse Rijk. Voor even dan.

Maar Plinius de Oudere is vooral bekend om zijn encyclopedie. Zijn werk, Naturalis Historia, is een onuitputtelijke bron van informatie. Kosmologie, geografie van West-Europa, via Afrika tot het Verre Oosten, mens- en dierkunde, insecten en plantenkunde, geneeskunde, kunst, noem het maar op. Opgetekend in zevenendertig boeken. Daarin krijgt hij steeds meer bewondering voor de natuur: volgens Plinius heeft de mens een verantwoordelijkheid tegenover de natuur.

Behalve de Naturalis Historia schreef Plinius de Oudere ook over militaire, historische en wetenschappelijke onderwerpen die behalve in fragmenten in andere werken niet zijn overgeleverd. In 77 draagt hij zijn magnum opus op aan keizer Titus. Maar de honger naar kennis bleef. Zelfs bij de vulkaanuitbarsting van de Vesuvius. Plinius de Oudere gaat uit weetgierigheid de uitbarsting tegemoet, maar verandert van plan als hij hoort dat mensen in nood zijn. In Stabiae in de Baai van Napels komt hij om het leven in een poging anderen te hulp te komen.

Een kort fragment uit een beroemde passage over de inwoners van Noord-Nederland:
Twee keer per etmaal komt de Oceaan daar met geweldige watermassa’s over een onmetelijke afstand opzetten en bedekt […] Daar bewoont dat arme volk hoge terpen of vlonders die ze eigenhandig hebben opgeworpen tot de hoogste waterstand die ze hebben meegemaakt. […] En deze volkeren spreken van slavernij als ze vandaag door het Romeinse volk overwonnen worden. Zo gaat het inderdaad: het lot laat veel mensen in leven om ze te straffen.
(Plinius, Naturalis Historia 16.2-4; vertaling J. van Gelder, M. Nieuwenhuis en T. Peters)

Weer een mijlpaal in de App Store

Vooruit. Nog één keer dan. Apple en de App Store tellen af naar de tien miljardste download. Tien miljard. Ben jij degene die als  tien miljardste downloadt, dan ontvang je een tegoed van USD 10.000. Op de App Store zie je een teller staan. Momenteel staat de teller op 9,85-en-een-beetje miljard downloads.

Werd het eerste miljard downloads gehaald in april 2009, in juni vorig jaar stond de teller al op vijf miljard. En een half jaar later bereikt de App Store dus de grens van tien miljard. Geen gek resultaat als je bedenkt dat Apple de App Store is begonnen om meer iPhones te verkopen. En daar heeft Apple verder nooit een geheim van gemaakt. Missie geslaagd, zou ik zeggen.

vrijdag 14 januari 2011

Woord van het jaar

Foto: J.Salmoral
Bron: http://www.flickr.com/photos/juanillooo/324199938
Nog een leuk berichtje. De American Dialect Society heeft het woord van het jaar 2010 bekend gemaakt. Benieuwd welk woord het is geworden? Het is geworden ... geheel in stijl met Ding 16 Mobiel Internet ... : app.  App, dus. Als afkorting van application, in de betekenis van een stukje software voor een computer of voor een smartphone. Echt waar. 
App has been around for ages, but with millions of dollars of marketing muscle behind the slogan ‘There’s an app for that,’ plus the arrival of ‘app stores’ for a wide spectrum of operating systems for phones and computers, app really exploded in the last 12 months,” Zimmer said. “One of the most convincing arguments from the voting floor was from a woman who said that even her grandmother had heard of it.
Aldus het juryrapport.

Meer weten?
- lees het persbericht van de American Dialect Society

donderdag 13 januari 2011

Wikipedia in de praktijk

Huisvesting van de Buma Bibliotheek van 1933 tot 1966
ontworpen door D.F. Wouda
.
De Wikipedia is een prachtig instrument. Als je even wat wilt weten, zoek je het zo op in de Wikipedia. We schrijven er met ons allen aan mee en de encyclopedie wordt zo alleen maar dikker en dikker. Maar dat we er met ons allen aan mee schrijven, is meteen ook een nadeel. Zeggen sommigen. Want hoe weet je nu of de informatie in de Wikipedia wel klopt? Onzin, zeggen de voorstanders. De Wikipedia is een zelfregulerend systeem. Ziet een bezoeker een fout, dan kan de bezoeker deze fout zelf wijzigen. Geen probleem, toch?

Beiden hebben gelijk. Tenminste, dat is nu mijn ervaring.

Eerder berichtte ik al dat ik in het kader van de cursus 23 Dingen zelf een lemma over de Buma Bibliotheek aan de Wikipedia heb toegevoegd. Omdat ik nieuwsgierig ben hoe dit lemma zich verder ontwikkelt, kijk ik af en toe naar het lemma. Vlak na publicatie hadden een paar botjes kleine verwijzingen aangepast en toegevoegd. En verder was er geen verandering.

Maar een kleine week geleden zag ik een echte wijziging in het lemma. Er was een zin toegevoegd ("De bibliotheek is gevestigd in een gebouw (rijksmonument) ontworpen door Dirk Frederik Wouda"). Die zin klopte wel, maar ook weer niet. De Buma Bibliotheek heeft inderdaad in dat pand gezeten, alleen, dat was van 1933 tot en met 1966. Ik hoor de tegenstanders al: oei, een fout in de Wikipedia. Zie je nu wel. Onbetrouwbaar ding. Ik vond het een mooie toevoeging aan het lemma over de Buma Bibliotheek. Als ik er de jaartallen aan zou toevoegen, dan klopte het weer als een bus. En zo gezegd, zo gedaan.

Geen probleem, toch?

woensdag 12 januari 2011

History rocks!

Volgens de History Teachers zeker. Kijk op hun eigen YouTube kanaal. De meest uiteenlopende onderwerpen uit de geschiedenis hebben deze Teachers overgezet op populaire muziek en voorzien van een videoclip. Of het nu personen, gebeurtenissen of bekende werken uit de literatuur zijn, de History Teachers hebben er een videoclip van gemaakt. Hier kunnen we vast wel wat mee op Tresoar. Er is zoveel keuze. Hieronder het filmpje over de uitvinding van de boekdrukkunst.



Met dank aan Festina Lente voor de attendering!

De smart(est)phone

Midden in Ding 16 Mobiel Internet valt mijn oog op dit bericht dat de nieuwste smartphone van Motorola aankondigt. Het is de Motorola Atrix.

En wat is er zo smart aan deze telefoon? De telefoon is namelijk ook een laptop, desktop pc en videospeler bij de tv ineen. Hoe doet Motorola dit? Bij de telefoon horen dockingstations. Met een Multimedia dock sluit je de telefoon aan op een scherm, toetsenbord en muis of op een tv, waardoor de telefoon verandert in een multimedia center. Speciale software (Webtop app) zorgt ervoor dat de belangrijkste functies van een desktop pc voor je voorhanden zijn. Met een tweede laptopdock verandert de telefoon in een laptop. Dat is pas smart.

Meer weten?
- officiële website van Motorola Atrix
- een bespreking op de gadgetwebsite Engadget

dinsdag 11 januari 2011

Buma Bibliotheek: informatiecentrum voor apps

Ruim een half jaar geleden ontving Tresoar een aantal gymnasiumklassen voor een schoolbezoek. Ik nam de leerlingen mee voor een rondleiding door de Buma Bibliotheek en ik vertelde over de Friese classicus L.A. Buma (1796-1876) uit wiens legaat de Buma Bibliotheek is opgericht.
Detail uit het testament van L.A. Buma (foto: Tresoar)
Klik op de foto voor een vergroting
Ik liet de leerlingen een schriftje van Buma zien met een redevoering die Buma op zestienjarige leeftijd gehouden heeft. Dat vonden de leerlingen niet zo bijster interessant, ondanks dat de redevoering geschreven was in het Latijn. Ik wees de leerlingen op het testament waaruit de Buma Bibliotheek is opgericht, maar dat vonden de leerlingen nog minder interessant.

Toen gingen we de boekerij in. Daar telden wij samen het aantal meters (zes) met boeken over de Plato met de toevoeging dat in het magazijn nog veel meer boeken over Plato stonden. Dat waren toch wel veel boeken en ze vonden dat een beetje interessant.

Vervolgens toonde ik een woordenboek (Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon) dat als standaard-woordenboek geldt voor het klassiek Grieks in de wetenschappelijke wereld. Een kloek boek waarin we het werkwoord 'plaatsen, zetten' opzochten. We telden het aantal bladzijdes dat dat lemma telde (twee), en, hé, zoveel informatie over één werkwoord, dit was wel interessant.

En toen vertelde ik dat je dit woordenboek ook als app uit de App Store kunt downloaden voor je iPhone. En, man, dát was pas interessant. 'Dat is wat voor jou', zei de een. 'Ik ga het meteen downloaden', antwoordde de ander.

Zo staan we er dus voor in de bibliotheek en in het archief, als je naar deze leerlingen kijkt. Boeken en documenten zijn wel aardig, maar een soortgelijke app voor de iPhone is veel leuker.

Sinds ik bij Tresoar, Buma Bibliotheek werk, heb ik de Buma Bibliotheek een tweede regel meegegeven: informatiecentrum voor de klassieke oudheid. Het lijkt erop dat deze tweede regel de eerste regel (Buma Bibliotheek) begint te vervangen. In deze tijd waarin via Google veel (boek)informatie uit de bibliotheek al voorhanden is, behoort het steeds meer tot het takenpakket van de bibliotheek om een gids te zijn in deze informatiebronnen. En of die bronnen een website, een PDF van een tijdschriftartikel die je downloadt, of een app voor de iPhone zijn, maakt mij niet zoveel uit. Natuurlijk verwijs ik de leerlingen ook graag naar de mooie boeken uit de Buma Bibliotheek, maar als leerlingen nu meer (of: weer) plezier krijgen in het vertalen van Klassiek Grieks met behulp van een woordenboek op je iPhone, dan is dat alleen maar winst.

Meer weten?
- dit blogbericht van het blog van Festina Lente heeft een overzicht van Latijnse apps

maandag 10 januari 2011

Muze op Maandag: leven op straat in het oude Rome

Foto: ryarwood
Bron: http://www.flickr.com/photos/yarwood/29318475/
En dat was niet altijd een pretje. Zo vernemen wij uit klassieke bronnen. Een van deze bronnen is de satiredichter Juvenalis (ca. 60 - 140). Juvenalis heeft een satire gewijd aan het leven en de drukte van alledag in Rome. Natuurlijk, het gaat om een satire. Maar toch. Helemaal uit de lucht komt de beschrijving van Juvenalis natuurlijk ook niet. Aan het woord is Umbricius. Enkele fragmenten:

                                         Nee, ik woon liever
   waar 's nachts geen brand of wat voor vrees dan ook
   de mensen kwelt. Hier roept je buurman "water!"
   en redt zijn boeltje. Zelfs de derde woonlaag
   slaat uit van rook. Maar jij weet niets. Jij bent
   hoog bovenin onder je dakpandak
   vlakbij de regen en de duivennesten
   de laatste prooi der vlammen

Branden waren schering en inslag. De flats van wel zes verdiepingen hoog waren gemaakt van hout en stonden dicht op elkaar. Brandde er een af, dan brandde gelijk een hele wijk plat. In Rome was een aparte brandweerdienst (vigiles; tevens een soort de nachtpolitie) maar hun hoofdtaak was niet om branden te blussen. Kleine branden gingen zij met pompen te lijf maar grote branden kregen een andere aanpak: de vigiles bepaalden razendsnel hoe het vuur zich verspreidde. Daarna hielden zij het vuur binnen de perken door omliggende gebouwen zo snel mogelijk neer te halen en alles wat brandbaar was weg te sleuren. Alleen waren die huiseigenaren het nooit met de vigiles eens wat nu een geschikte plek was om de brand te stoppen ...

                                       Nachtrust is in Rome
   slechts rijkelui gegund. Vandaar die klachten...
   Het wielgeratel in de kronkelstraten
   het schelden van het opgepropt verkeer
   maakt Claudius en elke zeehond wakker.
   [ ... ]
   Zo'n rijkaard (in een draagstoel) - slaap of niet - is altijd eerder,
   maar ik stuit in mijn haast steeds op een horde
   pal voor me uit, en ook van achteren worden
   ze lastig met hun elleboog of staak;
   soms krijg ik planken naar mijn kop of emmers!
   Modder spat tot mijn knieën en hoe vaak
   staat iemand op mijn voet, of boort opeens
   de spijker van een vechtlaars door mijn teen.
   [ ... ]
   En krats daar scheurt een jas
   - pas van de naaister - want er moet een kar door
   met puntig sparrenhout, en daar nog meer
   met pijn boomstammen die vervaarlijk zwiepen.
   Stel dat zo'n wagen met Ligurisch marmer
   gaat kiepen en zijn vracht uitstort op ons!

Het verkeer in Rome was volop drukte inclusief files en verkeersopstoppingen. De straten werden intensief geleefd met marktkooplieden, spelende kinderen, winkelend publiek, forenzen, en (bevoorradings)verkeer. Bedenk ook dat Rome niet ontworpen is volgens een echt stratenplan zoals dat bij veel Griekse steden het geval was. Rome is een steeds verder groeiend geheel van kluwen van straatjes langs enkele grote verkeersaders. Je weg moest je zoeken en je maakte dan gebruik van oriëntatiepunten, zoals tempels, een boom of een gebouw. Boven Rome hing smog en in de stad zelf was het een groot kabaal.

   Maar er dreigt nog meer. Denk maar eens hoe 's nachts
   een dakpan van heel hoog jouw hersenpan
   ontmoeten kan, hoe vaak kapotte kruiken
   het raam uit vliegen en met volle kracht
   de stoep beschadigen. Je bent wel stom
   of heel naief wanneer je gaat dineren
   zonder een testament op zak, want 's avonds
   kan ieder open venster, waar nog licht is,
   je noodlot zijn, als jij daar loopt te lopen.

De straten van Rome waren niet altijd even veilig. Losliggende dakpannen (Ben Hur!), maar ook banditisme of roofovervallen. Echte misdaadbestrijding was er niet. Het bestuur houdt zich bezig met de openbare orde. Wel hebben burgers hun eigen burgermacht. En de sociale controle was erg hoog op in maatschappij waarin het leven zich grotendeels op straat afspeelde.

Umbricius gelooft het allemaal wel en keert de stad de rug toe. Hij wil een nieuw bestaan opbouwen in Cumae, ten noorden van Napels. En hij is niet de enige die Rome ontvlucht. De hang naar eenvoud, een rustig leven op het platteland, stond voor veel inwoners van Rome hoog op het verlanglijstje ...

(Juvenalis, Satire 3; vertaling: M. d'Hane-Scheltema)

vrijdag 7 januari 2011

Zeepbellengeld of een half Romeins muntje?

Foto: Kingray
Bron:http://www.flickr.com/photos/kingray/2775948014/
Facebook heeft een geschatte waarde van 50 miljard dollar. Zo kopten diverse nieuwssites eerder deze week. En vandaag is bekend geworden dat Facebook een winst heeft geboekt van 350 miljoen dollar. Gelekte informatie, dat wel. Deze grote bedragen roepen al snel (terecht?) een herinnering op aan de internetzeepbel van eind jaren negentig.

Zeepbel of niet, in de oudheid ging men wat praktischer om met geld. Twee voorbeelden. Toen rond de jaarteling in onze contreien een markteconomie op gang kwam, hadden de Romeinse muntmeesters zich verkeken op de grote vraag naar geld. Om dit probleem op te lossen, werden de munten met een beitel in tweeën gehakt. Zo was er weer voldoende pasgeld beschikbaar. In verschillende nederzettingen zijn deze in tweeën gehakte munten gevonden.

En om je spaargeld (of andere kostbaarheden) in de oudheid veilig te stellen in tijden van onrust of oorlog, verstopte men het. De munten werden in een zak van textiel of leer of in een pot gestopt en vervolgens in de grond begraven met het doel hen weer op te graven als de omstandigheden dit zouden toelaten. Dat gebeurde soms pas 2000 jaar later. Dat was jammer voor de oorspronkelijke eigenaar, maar goed voor archeologen en oud-historici. Zulke schatten geven onderzoekers nu een schat aan informatie.

Meer weten?
- een overzicht van de Romeinse munten en hun huidige waarde (zover deze waarde vast te stellen is)
- een overzicht van geld, de maten en gewichten in de oudheid
- een goed boek over Nederland in de Romeinse tijd
- een van de grootste muntschatten ooit gevonden in Groot Brittannië (de zogenoemde Frome Hoard)

Een miljoen downloads

Uit de Mac App Store. Binnen 24 uur. Ongelooflijk. Ik kon het niet laten: ik wilde toch even aandacht aan dit opmerkelijke bericht besteden in mijn digitale schrijfplankje. O ja, gekraakt is de de Store ook al.

De Mac App Store is geopend

- Was dat niet gisteren? De opening van de Mac App Store?
- Ja, dat klopt. Leuk dat je het vraagt.
- De Mac App Store, de App Store ...
- ... voor desktop computers, ja. Nou ja, voor computers met het besturingssysteem Mac OS X.
- Vertel.
- Dat ging prima. Het lijkt erg veel op de App Store voor iPhone/ iPod Touch en iPad, alleen deze Store zit niet ingebouwd in iTunes. Het is een eigen programma.
- Maar is er veel keus?
- Apple zegt dat er bij de opening meer dan 1000 apps klaar staan. De verwachting is dat er steeds meer apps bijkomen. Zo ging het met de App Store ook. Er is genoeg om te kiezen. Zo kwam ik MacFamilyTree tegen, een app waarmee je je genealogisch onderzoek interactief kan beheren. Tot 13 januari in de aanbieding, trouwens.
- Goed dat je het zegt. Zijn de apps duur?
- Ligt eraan. Er zijn gratis apps beschikbaar. Er zijn kleine apps voor kleine prijzen. Programma's uit de pakketten van Apple, zoals het multimediapakket iLife en de kantoortoepassingen iWork, kun je nu in de Store per programma kopen. Dat scheelt een hoop geld tegenover de aanschaf van het hele pakket. Ook andere apps zijn in de Store hier en daar goedkoper dan 'los' op het web.
- En het werkt echt? Eén klik voor kopen en installeren?
- Ja. Je betaalt via je credit card of de cadeaubonnen van iTunes op hetzelfde account als voor de App Store en de muziekwinkel iTunes. Je klikt op het icoontje, je geeft je wachtwoord, en het programma-icoontje springt letterlijk uit de Mac App Store naar je Dock onderin je scherm. Het voortgangsbalkje vult zich, en klaar. De Mac App Store houdt bij of er nieuwe updates voor jouw aankopen beschikbaar zijn en die kun je weer via de Store downloaden.
- Maar als er nu wat gebeurt met de computer? Of als ik meerdere computers heb?
- Geen nood. Heb je een app eenmaal aangeschaft, dan mag je die meerdere malen downloaden.
- Heel handig allemaal.
- Een Mac is sowieso heel handig.
- Ik ga maar eens naar de winkel.
- Naar de winkel? Dat hoeft helemaal niet. De Mac App Store is een online winkel.
- Nee, ik ga in de winkel eens informeren naar een Mac.


woensdag 5 januari 2011

Klout: je eigen indexcijfer in de sociale media

Wil je graag precies weten hoe actief je bent in de sociale media? En houd je van cijfers en grafieken? Dan is Klout wat voor jou.


Klout is, zoals de website het zelf omschrijft, 'the Standard for Online and Internet Influence'. De website meet jouw aanwezigheid op de sociale media. Dit gaat aan de hand van je twitteraccount. De naam van je twitteraccount vul je in op de website en binnen een tel rolt er een getal uit de website. Maak je een account aan bij Klout, dan kun je meer gedetailleerde gegevens en grafieken (score analysis en content analysis) inzien.

Klout meet alleen je 'Influence' IN de sociale media en dan ook nog volgens een door de website ontwikkelde algoritme. En dat levert (wellicht?) enigszins verrassende resultaten op, zoals dit nieuwsbericht laat zien.

Toch maar even proberen. Omdat ik geen Twitteraccount heb, was ik voor mijzelf al snel klaar. En hoe staat het met de invloed van Tresoar in de sociale media? Wel, volgens Klout is Tresoar een 'Explorer'. Dit schrijft Klout over Tresoar:
You actively engage in the social web, constantly trying out new ways to interact and network. You're exploring the ecosystem and making it work for you. Your level of activity and engagement shows that you "get it", we predict you'll be moving up.
Ha, dat zijn geruststellende woorden. Tresoar komt er wel, als ik Klout mag geloven.

Meer weten?

- een nieuwsartikel uit de Guardian
- en een kritische analyse van de meetwijze van Klout

maandag 3 januari 2011

Muze op Maandag: terug naar school

De schoolvakanties zijn voorbij en de scholen zijn begonnen. Bij het woord school denk je niet zo snel aan de oerbetekenis 'vrije tijd'. Toch heeft het begrip vrije tijd alles met school te maken. Hoe zat dat ook al weer?
Het gumnasion (sportschool) was een van de plekken
waar men schole (vrije tijd) doorbracht en groeide uit tot school
Foto: Sebastia Giralt
Bron: http://www.flickr.com/photos/sebastiagiralt/3108308948
Het woord 'school' is afgeleid van het klassiek-griekse schole dat 'vrije tijd' betekent. Een ieder is wel bekend met de (flauwe) grappen die dit oplevert. Maar het ligt toch iets anders.

Schole betekent ook 'rustpauze', 'rust', 'gemak', 'vrij van dienst'. Dat laatste was alleen besteed aan een bovenklasse. Werkte je een dag niet in de oudheid, dan had je die dag ook geen inkomsten. Zo simpel was het. Het was slechts voor een kleine groep mogelijk om tijd door te kunnen brengen zonder te hoeven werken voor inkomsten. Zij konden in die vrije tijd op de markt discussiëren, zij konden luisteren naar voordrachten, zichzelf trainen op sportscholen (gumnasion) en met elkaar in gesprek raken. Kortom, zij konden zich geestelijk onderwijzen. Schole begon te staan voor wat je deed in je vrije tijd: de geestelijke verrijking, ofwel 'studie'.

Is hiermee het verhaal klaar? Nee, nog niet. Schole was niet alleen wat je deed in je vrije tijd (studie en onderwijs), maar ook het gebouw waar je dit onderwijs kreeg, werd aangeduid met schole. Vanuit het Griekse schole ontstond het Latijnse schola. De betekenis van vrije tijd zijn we dan kwijt: schola is (onder andere) een wetenschappelijke verhandeling, een wetenschapelijk onderzoek, en de plaats waar de wetenschappelijke verhandeling plaats vond. De school dus, maar dan wel een voor hoger onderwijs.

Een van de eerste bekende scholen is de retorenschool van de redenaar Isocrates (rond 390 v. Chr.). In 387 v. Chr. richtte Plato een eigen school op. Plato gaf zijn onderwijs in een tuin, net buiten Athene, die genoemd was naar de held Akademos. Al snel werd de school van Plato Akademeia genoemd. Later in 335 v. Chr. stichtte Aristoteles zijn eigen school: het Lyceum. Deze school werd zo genoemd omdat het vlak bij de tempel van Apollo Lukeios (Apollo, de wolvendoder) lag. 

zondag 2 januari 2011

Digitaal lezen en lenen in 2010 (en 2011)

In 2009 sprak men de verwachting uit: 2010 wordt het jaar van de doorbraak van het ebook in Nederland.
Foto: Let Ideas Compete
Bron: http://www.flickr.com/photos/question_everything/4554649558
Of het ebook echt is doorgebroken bij het grote publiek het afgelopen jaar, weet ik niet. Wel is het aanbod van ebooks verdubbeld, experimenteren uitgevers én schrijvers met digitale boeken, en zijn er meer dragers gekomen voor ebooks dan ereaders alleen. Grote (wannabe) boekhandels als de Apple iBookstore of Google Books moeten het (nog) zonder Nederlandse content stellen. En een Nederlands platform (eBoekplatform) voor ebooks in the cloud (vergelijkbaar met Google Books en Amazon) is in ontwikkeling.

In ieder geval, wil je meer weten over wat er is gebeurd met het ebook in 2010, eReaders.nl heeft twee jaaroverzichten gemaakt: een voor de ebooks en een voor de ereaders. Beide jaaroverzichten zijn zeker aan te raden om eens op je gemak door te lezen.

En vraag je je af wat de positie van de bibliotheken is (wordt?) bij het digitaal lezen? Het lezenswaardige blog Mijns Inziens heeft een aantal interessante berichten over dit onderwerp gepubliceerd. Begin bij dit bericht en klik eens door op de verwijzingen in het bericht en klik dan weer door en weer. Echt heel leerzaam.

zaterdag 1 januari 2011

... en een doos koekjes graag



Dat zou pas service zijn in een bibliotheek: bij elke uitlening een doos koekjes. Dit filmpje over bibliotheken vond ik op YouTube in het kader van de cursus 23 Dingen.

Een doos koekjes bij elke uitlening deelt Tresoar niet uit. Wel is Tresoar aanwezig op YouTube met twee kanalen. YouTube is een fantastisch medium. Uren en uren kun je ronddwalen tussen de filmblikken van YouTube. Voor je het weet, is je avond al om. Ik heb mooi beeldmateriaal gevonden op een van de twee kanalen van Tresoar, zoals de bouw van ons huidige dienstverleningsgebouw aan de Boterhoek 1, en een kort filmpje van de studiezaal, zoals ik mij die herinner toen ik voor het eerst de toenmalige Provinciale en Buma Bibliotheek van Friesland binnenstapte. Alleen stonden er toen ook terminals op de tafels om de collectie te doorzoeken.

YouTube is een mooi middel om in te zetten voor Tresoar. Zouden wij niet instructiefilmpjes kunnen plaatsen over hoe de collectie te raadplegen in plaats van geschreven instructie op onze eigen website? Het beeld is zoveel duidelijker voor de mens dan een pagina met tekst. Dure productiebedrijven heb je ook niet nodig hiervoor: door alleen je (zoek)acties van je computerscherm te laten zien in combinatie met een voice-over kun je duidelijke instructies geven, zoals Rob Coers al meerdere malen heeft bewezen met instructiefilmpjes bij de cursus 23 Dingen. Ook zou Tresoar (indien nodig in overleg met de rechthebbenden) beeldmateriaal uit de collectie op YouTube kunnen plaatsen en deze zo het publiek aanbieden.

En die doos koekjes en het glas melk? Misschien kunnen we overwegen onze service uit te breiden. Maar dan wel consumeren in de publiekskantine.

Een goed nieuwjaar

De beste wensen voor het nieuwe jaar!

Vadertje Tijd en Baby Nieuwjaar