Muze op Maandag: met Martialis naar het Colosseum

Foto: César Poyatos
Bron: http://www.flickr.com/photos/cpoyatos/4619069347

Een paar dagen gelden kwam het in het nieuws: het Colosseum wordt eind van het jaar grondig gerestaureerd. Het bijzondere is dat de restauratie wordt gefinancierd met particulier geld. Het gaat om een bedrag van 25 miljoen euro. Tijdens de restauratie die twee tot drie jaar duurt, blijft het Colosseum gewoon open voor toeristen.

Het Colosseum opende voor het eerst zijn deuren in 80 n. Chr. met grootse spelen. Duizenden dieren werden gedood en er waren allerlei verschillende en verbazingwekkende duels. Epigrammendichter Martialis (ca. 40 - ca. 104) wijdde een boekje aan de opening van het Colosseum. Uit dit boekje (Liber Spectaculorum of Liber de spectaculis) zijn dertig epigrammen bewaard gebleven. Men vermoedt dat het om een selectie gaat uit een corpus dat een keer zo groot is geweest. Hieronder enkele van deze epigrammen. Lees, geniet, huiver!

  Wereldwonderen (1)

  Ach Memfis, zwijg maar van uw piramidenpracht,

    Assyriërs, uw Babylon verbleekt.

  De Ionische Dianatempel oogst geen lof,

    het Delos-altaar is vergane glorie.

  Het Mausoleum? Ach dat hangt wel in de lucht

    maar heeft de Cariërs geen roem te bieden.

  Nu wijken alle wonderen voor Caesars werk!

    Van één ding rept men nog, en niet anders.

  Ach had ik maar (8)

  Een woeste beer verscheurt jou, Daedalus, tot pulp

    Nu had je zelf wel vleugels willen hebben.

  Extra wild (18)

  Normaal likt hij gedwee zijn meesters rechter hand,

    een tijger uit Hyrcanië's barre bergen.

  Nu scheurde hij met woeste muil een leeuw kapot:

    een ongehoord geval, nog nooit vertoond.

  Dat durfde hij niet zolang hij in zijn bossen woonde!

    Maar sinds hij hier bij ons leeft, is hij wilder ...

  Metamorfosen (24)

  Als iemand nu pas aankomt uit een verre streek

    en dit zijn eerste dag is van de Spelen:

  kom, laat u niet misleiden door dit zeegevecht,

    die hoge golven. Hier was net nog land!

  Gelooft u het niet? Nou, wacht maar tot de strijd bezinkt.

    Nog even en u zegt: 'Hier was net zee!'

  Beter dan Hercules (28)

  Had eertijds, keizer, ooit Carpophorus bestaan

    dan had Aetolië nooit het zwijn gevreesd,

  noch Marathon de stier, noch Nemea de leeuw,

    geen ever had Arcadië ooit verschrikt.

  Met harde hand had hij de hydra snel gedood,

    met één slag de Chimaera afgemaakt.

  Ook zonder Medea had hij de stieren ingespannen,

    Pasifaë's beesten beide onderdrukt.

  En kwamen oude monsters van de zee weer terug,

    hij redde Hesione én Andromeda.

  Neem Hercules' complete werken: dit is meer!

    Een dubbel tiental beesten op één dag!

(Martialis, Liber de spectaculorum; vertaling V. Hunink)

Meer weten?

- website van onderzoeker en vertaler Vincent Hunink