Bekijk je blog eens van een andere kant: Dynamic Views

Dat moeten de ontwikkelaars van Blogger gedacht hebben. Blogger introduceert een nieuwe weergavefunctie van blogs: Dynamic Views. Type achter de URL van een blog van Blogger dat je bezoekt, '/view' (in mijn geval: http://tabula-cerata.blogspot.com/view) en je kunt als lezer zelf kiezen in welk thema (Dynamic View) je het betreffende blog wilt lezen. Er is keuze uit vijf verschillende thema's: Flipcard, Snapshot, Mosaic, Sidebar en Timeslide.

Het ziet er erg gelikt uit. Als je wat speelt met de verschillende thema's, draaien en schuiven de berichten alle kanten over het scherm. De thema's doen denken aan de iPad-apps Flipboard of Zite. Al met al, de lezer bepaalt nu ook voor een deel hoe je blog er uit kan zien. Je weblog wordt zo eerder een gepersonaliseerd tijdschrift dan een statische website.

Type je wel '/view', maar gebeurt er niets bij een blog dat je bezoekt, dan kan het kloppen. De auteur van het blog kan er zelf voor kiezen Dynamic Views voor zijn blog te activeren (met deze instellingen). Bovendien werkt de functie alleen in de nieuwere versies van de verschillende internetbrowsers.

De makers van Blogger geven aan dat bepaalde functies uit je vertrouwde layout nog niet werken in de nieuwe thema-weergave. Zo ben ik mijn hele rechter kolom kwijt als ik mijn blog bekijk via een van de vijf Dynamic Views. De komende maanden wordt dit nog verder uitgebreid. Het moet dan ook mogelijk worden de thema's te personaliseren.

Probeer het maar bij dit blog. Type achter de URL '/view' en laat je verrassen. Ik vind Timeslide een mooie. Welke vind jij prettig?

And now for something completely different

Soms heb je dat: even je gedachten verzetten. Nu met de voorbereidingen voor de tentoonstelling (G)OUD GELD: munten en handel in Romeins Fryslân is het mijn beurt.

En krijg je geen genoeg van La Linea? Er zijn 90 afleveringen gemaakt (laat je niet misleiden door de nummering tot 225: de series zijn onderverdeeld in een Lagostina serie, de 100-serie en de 200-serie). Veel plezier.

Muze op Maandag: gevouwen bewijsstukken

Foto: GeoNando
Bron: http://www.flickr.com/photos/daveiga/2455834057

Vandaag was de diploma-uitreiking van de cursus 23 Dingen in Tresoar. Diploma? Zit daar niet een snufje oudheid aan? Muze op Maandag zoekt het uit.

Het woord diploma komt uit het klassiek Grieks en betekent  'iets dat is verdubbeld'. Het is een afgeleide van het Griekse werkwoord diplo-oo dat ' verdubbelen' betekent. Een diploma is een dubbelgevouwen of in tweeën gevouwen schriftdocument op perkament, papyrus of (meestal) als twee schrijfplankjes (diptychon) die zijn samengebonden. Het doel ervan is de tekst aan de binnenzijde te beschermen. De buitenzijde was onbeschreven. Het Griekse diploma kreeg de betekenis via 'gevouwen document' naar een 'aanbevelingsbrief', 'reispas' of 'ontvangstbevestiging'.

Het Latijn neemt het Griekse diploma over (ook: diploma). Diploma's zijn in de Romeinse oudheid vooral dubbele schrijfplankjes. Na het senaatsbesluit van Nero in 61 n. Chr. krijgen dit soort documenten voorschriften voor tekstopbouw en verzegeling. De betekenis breidt zich ook uit. Het Latijnse diploma kan ook betekenen: 'gerechtsdocument', 'geleidebrief', en 'keizerlijke document' waarin onder andere voorrechten werden verleend (patent) zoals het Romeins burgerrecht. Via 'patent' komen we in het Nederlands bij een bewijsstuk van bekwaamheid. De rest spreekt voor zich.

En het certificaat of het testimonium, hoor ik je al denken? Certificaat is gebaseerd op middeleeuws Latijn certificare ('zeker maken') dat is samengesteld uit certus ('zeker') en facere ('maken'). Een testimonium is wel weer 'ouderwets' Latijn ('getuigenis' of 'bewijs').

En nu: hora est.

Even bezig

Foto: fs999
Bron: http://www.flickr.com/photos/fs999/3508277416

- Zeg ...
- Hmmm?
- Was het ook druk bij de winkel?
- Winkel?
- Kom, je weet wel. Die winkel waar ze vanaf vandaag de iPad 2 verkochten.
- O, die winkel. Toen ik er was, viel het wel mee. Ik ben toch maar in de rij gaan staan. Niet dat ik uren gewacht heb, of zo. Het was eigenlijk best gezellig, de zon scheen lekker, even een praatje maken hier en daar. Alleen toen na de journalist en de fotograaf ook nog een cameraman kwam van de regionale televisie ... Nee, dat had voor mij niet gehoeven.
- En is het nu ook gelukt?
- Gelukt.
- Bevalt het?
- Ja, prima hoor.
- Dat klinkt niet echt heel enthousiast. Zeg, heb ik wel je aandacht?
- Hmmm?
- Je aandacht?
- O, sorry. Wat zei je?
- Pas op! Je iPad valt uit je hand!
- Hè, wat?! Nee toch, niet mijn iPad?? Ach nee, dat kan helemaal niet. Die heb ik nu goed vast in mijn hand.
- Grapje.
- Ja, heel leuk hoor.

En nu nog die ene

Foto: ButterflySha
Bron: http://www.flickr.com/photos/butterflysha/140523563

Sinds enige tijd 'spaar' ik schrijfplankjes. Nou ja, sparen. Het is begonnen met Het geheim van Tolsum waarin Fries Museum en Tresoar gezamenlijk het plankje van Tolsum (collectie Fries Museum) opnieuw hebben laten onderzoeken. Dat was mij een belevenis.

Schrijfplankjes behoorden tot de meest gebruikte schrijfmaterialen uit de oudheid. Zij worden al genoemd bij Homerus (achtste eeuw v. Chr.). De auteurs uit het klassieke Athene schreven hun werk eerst in schrijfplankjes voordat dit werd gekopieerd op een handzamere papyrusrol. Van de Griekse filosoof Plato weten we dat hij zijn laatste werk Wetten (Nomoi) nog op schrijfplankjes had staan toen hij overleed. Tel mee: de standaardeditie is 345 pagina's dik. Dat moeten enorm veel schrijfplankjes zijn geweest.

Voor mijn lezing over het Tolsumer plankje leek het mij wel aardig de overlevering van het schrijfplankje vanaf de oudheid tot en met nu te laten zien. En dan niet via Powerpoint of Keynote. En zo ging ik op zoek. Medusa Archaeology voor een replica van een exemplaar uit de oudheid; het Rijksmuseum van Oudheden had er een van een latere periode; via de speelgoedwinkel een magneetbordje en het leitje; Tresoar beschikt over een e-reader. En sinds een half jaar heb ik mijn online schrijfplankje Tabula Cerata.

En nu nog die ene. Die ene die morgen (25 maart) vanaf 17.00 uur te koop is. Als grote drukte en vooral lange rijen worden verwacht. Juist. Morgen maar zien hoe het met mijn verzameling staat.

Meer weten?
- bij de iPadclub vind je een heuse aankoopgids

Hallo wereld!

Foto: Jukka Vuokko
Bron: http://www.flickr.com/photos/jvuokko/321861151

Vanmiddag lag in één keer bij mij thuis mijn Internet eruit. Pats. Weg Internet. Weg wereld. Nu kon ik er al nooit zo om lachen als mijn internetverbinding het niet deed, maar deze keer ervoer ik het een tikkeltje erger. Want, een deel van mijn communicatie gaat inmiddels via Internet. Alsof mijn internetverbinding de hoorn van de haak had genomen: in gesprek en niet bereikbaar. Help! Waar zijn jullie?

Nu ik terugkijk op de cursus 23 Dingen voor Ding 23 'Evalueer wat je in de afgelopen tijd hebt geleerd', is één Ding mij het meest opgevallen: de computer met Internet als communicatiemiddel. Je hoort en leest dat dan wel, maar het is toch net even anders als je het zelf uitprobeert. Ik onderhoud met erg veel plezier een blog, ik ontmoet via blogs, tweets gaan mijn timeline in en uit, contacten worden gelegd met LinkedIn. Welkom bij communiceren 2.0.

En dan heb ik het nog niet gehad over de kennismaking met sociaal lezen, sociaal bookmarken, sociaal muziek luisteren, sociaal fotograferen, sociaal filmpjes bekijken, sociaal stamboomonderzoek, sociaal catalogiseren, sociaal ...  En de technische snufjes die dat allemaal mogelijk maken. Wat dat laatste betreft was de cursus een speeltuin: ik heb de glijbaan en de schommel gehad. En nu zien hoe we met Tresoar het klimrek en de wipwap kunnen uitproberen én toepassen.

Communicatie, kennismaken, techniek ... en, niet vergeten, wachtwoorden. Nog nooit zo vaak ingelogd met gebruikersnaam en wachtwoord. Nog nooit zoveel verschillende wachtwoorden bedacht. Nog nooit zo goed mijn lijstje met wachtwoorden bijgehouden en bewaard.

Gelukkig was het probleem met mijn internetverbinding snel verholpen. Een reset hier, een herstart daar, en daar was Internet weer. Hallo wereld!

Het online archief van Alexander de Grote?

Hierboven de laatste tweet over het leven van Alexander de Grote. In ruim 570 tweets deelde Alexander de Grote zijn leven met ons in de nieuwe media. Deze herrijzenis voor Twitter en Facebook had alles te maken met de tentoonstelling Alexanders Erfenis. Grieken in Egypte van het Allard Pierson Museum (17 september 2010 - 20 maart 2011).

Ik vond en vind Twitter (en Facebook) van Alexander de Grote een mooi voorbeeld van inzet van nieuwe media voor erfgoedinstellingen. Toen ik nog even rondstruinde in Alexanders timeline op Twitter, viel ineens bij mij het kwartje: de inzet van Twitter, Facebook, of blogs als moderne biografieën.

Want las ik op Twitter niet een historische biografie van Alexander de Grote? En schrijven wij met ons allen niet via Twitter, Facebook, de blogs en wat al niet meer onze eigen biografie? En zouden wij daar niet wat zorgvuldiger mee om moeten gaan? Zeker als mensen hun profielen, timelines, en nieuwsoverzichten om welke reden ook offline zouden willen halen door deze te wissen. Zouden wij erfgoedinstellingen (of andere partijen) niet een tool kunnen ontwikkelen om gebruikers in staat te stellen deze informatie te bewaren? Of bestaat zo'n tool al?

Maar goed, gelijk met het einde van de tentoonstelling, is ook Alexanders digitale leven ten einde. De laatste tweets over Alexander nog even uitgelicht met de allerlaatste in de afbeelding hierboven:

Hij is nu al een week ziek. Hij brengt nog wel de offers en overlegt met generaals over de veldtocht, maar het gaat steeds slechter met hem.

Hij kan niet meer spreken en velen denken dat hij al dood is. Nu ligt hij op zijn bed en het hele leger paradeert er langs en hij groet ons.

Alexander is dood! Hij is vandaag gestorven, nog geen 33 jaar oud! Wat nu? Wie volgt hem op? Krateros? of Perdikkas die zijn ring heeft?

Hij was zo mooi en dapper, zo gul en genadig, zo'n goed veldheer die altijd wist wat hij moest doen! Er komt nooit meer iemand zoals hij!

'Alexander de Grote', hartelijk dank voor het delen van je leven!

Meer weten?
- lees de biografie van Alexander de Grote via zijn Twitterprofiel

Muze op Maandag: biograaf van de oudheid

Plutarchus
Bron: www.livius.org/a/1/greeks/plutarch_delphi_mus3.jpg

De tweede week van de Boekenweek is ingegaan. Dit jaar is het thema Curriculum Vitae - Geschreven portretten. Muze op Maandag duikt in de biograaf van de oudheid met een korte biografie.

Plutarchus (ca. 46 - ca. 120 n. Chr.) was een van de grootste geleerden van zijn tijd. Hij was geboren in Chaeroneia in een rijke familie en studeerde aan de Academie (opgericht door Plato) in Athene. Door zijn rijkdom had Plutarchus goede betrekkingen met vooraanstaande Romeinen. Daarnaast onderwees hij leerlingen in zijn filosofenschool. Vanaf 90 vestigt Plutarchus zich in zijn geboortestad. Zijn geleerdheid bracht hem wereldfaam.

Met recht mag Plutarchus de biograaf van de oudheid genoemd worden. Met zijn werk Vitae parallellae (Parallelle levens) koppelde Plutarchus 23 beroemde Grieken aan evenzoveel beroemde Romeinen (zoals Alexander de Grote en Caesar), en hij schreef daarnaast nog vier losse biografieën. De paren levensbeschrijvingen zijn telkens gelijk van opzet: na de beide levensbeschrijvingen volgt een vergelijking. Daarnaast schreef Plutarchus de Moralia (Ethische geschriften).

Het doel van het werk was voor Plutarchus om de lezers grote karakters van beroemde personen voor te zetten zodat de lezers zich daaraan konden spiegelen. Daarbij gaat het Plutarchus om karakters en hun gedrag in hun levensomstandigheden. Daarna komen de militaire en politieke prestaties. Dit vult Plutarchus aan met citaten, anekdotes en details die Plutarchus dan van commentaar voorziet.

Tot slot, de motivatie van Plutarchus zelf:

Ik ben geen geschiedschrijver, maar biograaf, en deugden of ondeugden blijken niet altijd uit de meest opzienbarende daden. Een simpel feit, een uitspraak of een grap geeft vaak een betere indruk van een karakter, dan veldslagen met tienduizenden doden of de grootste legermachten of belegeringen van steden. Dus zoals schilders gelijkenissen ontlenen aan het gezicht en de uitdrukkingen van de ogen, waarin het karakter zichtbaar wordt, en heel weinig aandacht schenken aan de andere lichaamsdelen, zo moet men mij toestaan dat ik mij vooral verdiep in de kentekens van de menselijke ziel en aan de hand daarvan een beeld geeft van ieders leven, en hun grote daden en veldslagen aan anderen overlaat.

(Plutarchus, Alexander, 1; vertaling: H.W.A. van Rooijen-Dijkman)

Meer weten?
- Engelse vertalingen van Vitae Parallellae
- biografie van Plutarchus

5 jaar Twitter!

Vandaag bestaat Twitter vijf jaar. Op 21 maart 2006 verstuurde Jack Dorsey (@jack) de eerste tweet ('inviting coworkers'). Nu zijn wij meer dan 175 miljoen gebruikers verder.

Twitter is uitgegroeid tot het snelste communicatiemiddel van dit moment, dat zowel bij vreugde als rampspoed met de snelheid van de glasvezelkabels informatie de wereld rondstuurt. Maar daarnaast is Twitter natuurlijk het platform dat al die miljoenen gebruikers in staat stelt makkelijk met elkaar te communiceren (tot historische personen aan toe).

En dan is er de mogelijkheid tot het verzinnen en opzetten van allerlei bijzondere activiteiten via Twitter. Of we nu betalen met een tweet (pay with a tweet), een cursus volgen met een tweet (twursus), dichten met een tweet (twicht), een roman schrijven met een tweet, of quizzen met een tweet (twiz). Of weer wat anders.

Meer weten?

- via de hashtags #5yrs en #twttr doet oprichter @jack verslag van de geboorte van Twitter via Twitter

- het officiële blog van Twitter heeft een aantal cijfers op een rij gezet en een blogbericht geplaatst ter ere van de verjaardag

Uitslag van de halve finale

En het zit er op! Afgelopen zaterdagmiddag speelden we in Tresoar de halve finale van de Grote Ken-Je-Klassiekenquiz voor gymnasiumleerlingen voor de regio Noord-Nederland. Het was spannend tot het laatste moment. Na de finaleronde stond de score gelijk en moest een shoot-outvraag uitkomst bieden.

Winnaar van de L.A. Buma-bokaal (wisselbeker voor de school) en daarmee beste Kenner-Van-De-Klassieken regio Noord-Nederland werd Wouter den Dulk van het Christelijk Gymnasium Beyers Naudé (Leeuwarden). Samen met Wilfried Damen van het Stedelijk Gymnasium (Leeuwarden) vertegenwoordigen zij onze regio in de Strijd der Titanen op 16 april in het Rijksmuseum van Oudheden. Eloïse Spoelman werd de eerste winnaar van de Grote Ken-Je-Klassiekentwiz (Twitter quiz) en won dit boek.

Het was fijn dat alles op zijn plek viel na de voorbereidingen. Viel er dan niks aan te merken? Jawel. De quizvragen waren niet makkelijk dit jaar, dat bleek wel. Het gold vooral voor de open vragen. Na de finale van vorig jaar kwam al het idee om ook een docent te benaderen om de quizvragen eens goed door te nemen. Op die manier kan de quiz beter aansluiten op het schoolcurriculum. Zeker iets om naar te kijken voor de quiz van volgend jaar, lijkt mij. 

En nu de laatste klus, de finale. Voor ons betekent dit vooral het opstellen van een deel van de vragen. Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) huisvest net als voorgaande jaren de finale. Ik wens het RMO veel succes met de voorbereidingen.

Meer weten?

- verslag van de quiz in het Allard Pierson Museum (Amsterdam) in het blog leraar klassieke talen

Bibliotheekgebruikers 2.0

Afgelopen woensdag was mijn eerste ochtend als vrijwilliger van het documentatiecentrum van school. Samen met een ervaren ouder zat ik om half negen klaar. Een blaadje met aantekeningen en een kop koffie moesten de rest doen.

Ik was vooraf erg nieuwsgierig naar Educat-B, het computersysteem van het documentatiecentrum. Het is een plezierig systeem, waarin de hond hiernaast je de weg wijst. Er is een gewone catalogus en een Snuffelcatalogus (een onderwerpscatalogus in plaatjes waarin de leerling associatief kan zoeken).

De inname en de uitlening van de boeken regelen de leerlingen uit de hogere groepen zelf (maar wel even meekijken over de schouder, werd mij nog verzekerd). Je kunt via Educat-B informatie op Internet zoeken in geselecteerde sites. En dit alles plezierig vormgegeven met grote pictogrammen. Tot slot zijn er beheerdersfuncties.

De koffie was nog niet op of de eerste leerlingen kwamen al langs voor informatie. De meeste leerlingen neusden tussen de boeken, maar de leerlingen uit de hoogste groep namen direct plaats achter de computer, zochten in de reguliere catalogus, pakten vervolgens de gewenste boeken uit de kast en regelden zelf de uitlening. Daar stond ik wel even van te kijken.

De leerlingen van die ochtend worden de gebruikers van Bibliotheek 2.0, zoals ik dat lees in Ding 22a 'Bibliotheek 2.0 en de toekomst van de bibliotheken'. Dat is mij nu wel duidelijk. Sterker nog, deze leerlingen groeien zo op in een 2.0-omgeving inclusief de uitgangspunten en mogelijkheden van Bibliotheek 2.0, dat ik denk (en hoop) dat deze leerlingen zich helemaal niet bewust zullen zijn van een Bibliotheek 2.0 of met welk ander .0-nummer ook. Of denk ik nu te snel?

Ik durf hem wel aan: als Bibliotheek 2.0 zich blijft ontwikkelen en aanbieden, dan komt het, als het aan deze leerlingen ligt, wel goed met de bibliotheek van de toekomst.

Blogger vernieuwt in 2011

Dat was een van de tweets van @edwinmijnsbergen (blog Mijns Inziens) die ik afgelopen dinsdag las. Ik blog nog niet zo lang (ik ben erin gerold via de cursus 23 Dingen en ik rol sindsdien nog steeds door) en ik ben zeer tevreden over Blogger.

Als ik een blog bezoek, kijk ik vaak even bij wie het blog 'host'. Meestal is dat Blogger of Wordpress. Web-log kom ik ook dikwijls tegen. Ik kijk of er een template is gebruikt (dit vind ik een erg mooie, voor het eerst gezien op het blog van Alexander Köppling) en ik speur ook graag even in het 'rechter' rijtje naast de hoofdtekst. Het brengt je op ideeën. In boeken mag ik graag de colofon even doorlezen. Dat gaat best ver: zo heb ik soms de colofon eerder dan de inhoudsopgave te pakken ...

De veranderingen die Blogger in het vooruitzicht stelt, zien er goed uit. Een volledig nieuw uiterlijk voor het dashboard, een nieuw scherm om de berichten in te schrijven, de weergave van de mobiele versie van je blog is naar eigen smaak aan te passen, verschillende toepassingen van Google zijn nu ingebouwd en ook onder de motorkap verandert het een en ander.

Kijk zelf maar. Via het bovenstaande filmpje vanaf 1.50 min. En op het blog van Blogger zelf. Ook via Blogger, natuurlijk.

Droeve dag

De moord van Julius Caesar (Carl Theodor von Piloty (1826 - 1886))
Bron: Wikimedia Commons

- Droeve dag vandaag, niet?
- Wat je zegt. Droeve dag.

Het is 15 maart en twee heren zijn met elkaar in gesprek. Beiden weten zonder blikken en blozen precies waar zij het over hebben. De dag is droef, en dat is het.

Deze anekdote vertelde een collega mij al een aantal jaar terug. En sindsdien is 15 maart ook voor mij een droeve dag. Elk jaar als de dagen weer zonniger worden, als de temperatuur begint te stijgen en de sneeuwklokjes hun kopjes laten zien, komt de anekdote weer boven. Een dag om even stil te staan bij de gebeurtenissen die zich lang gelden hebben plaatsgevonden. Want hoe was het ook al weer, op 15 maart, 2055 jaar gelden? Precies. Op deze dag, de Iden van maart 44 v. Chr., werd Julius Caesar vermoord.

Droeve dag, vandaag.

Muze op Maandag: alea iacta est

De onlangs gevonden Romeinse dobbelsteen

Afgelopen week berichtte ik al over de vondst van een gebakken, Romeinse dobbelsteen in Friesland uit de eerste eeuwen n. Chr. Muze op Maandag laat Romeinse dobbelstenen rollen.

Dobbelen was een populaire bezigheid in de Griekse en Romeinse oudheid. Men dobbelde ofwel als een zelfstandig spel, ofwel in combinatie met een spelbord waarbij de worp bepaalde hoeveel stappen een speler zijn stuk op een speelbord mocht opschuiven. Een beroemde dobbelspeler was keizer Claudius die een boek (Alea) over de kunst van de dobbelspelen heeft geschreven. Helaas is het boek niet bewaard gebleven.

Dobbelen was niet toegestaan in de Romeinse oudheid, behalve op de Saturnalia (het Romeinse carnaval). Maar echt streng werd niet opgetreden tegen dit wettelijke verbod, zolang men dobbelde in de privé sfeer. Er werden ook weddenschappen op de uitkomsten van het dobbelen afgesloten. En ja, verzwaarde dobbelstenen hebben we ook teruggevonden.

Een dobbelsteen werd een alea, een tessera of een talus genoemd. Het woord alea was een algemene term om dobbelspelen mee aan te duiden die soms ook voor de dobbelsteen zelf werd gebruikt. Een tessera was een dobbelsteen waarvan zes zijden gemerkt waren. Zij werden vaak met twee of drie tegelijk gegooid.

Bij een talus waren slechts vier zijden gemerkt ('een', 'drie', 'vier' en 'zes'); de andere zijden waren blank. Men dobbelde met vier tali. De worpen van een talus kenden verschillende benamingen. De beste worp was een Venus (elke steen wees een ander getal aan), de slechtste werd een Canis (hond) genoemd. Wat precies een 'hond' was, weten we niet: wellicht had je dan vier 'enen' gegooid.

De beroemdste 'dobbelsteen' uit de oudheid is misschien wel die van Julius Caesar. Toen Julius Caesar aan de gene zijde van het riviertje Rubico op het punt stond om de de rivier over te steken en daarmee een burgeroorlog te ontketenen, citeerde hij zijn favoriete dichter Menander met alea iacta est (de teerling is geworpen).

Meer weten?
- dit lemma in de Wikipedia gaat in op de uitdrukking alea iacta est

Doe mee met de Grote Ken-Je-Klassiekentwiz!

We gaan het doen: gelijk met de halve finale van de Grote Ken-Je-Klassiekenquiz voor gymnasiasten op 19 maart komt ook de Grote Ken-Je-Klassiekentwiz (Twitter quiz).

De twiz bestaat uit vijf vragen. Noteer de antwoorden en stuur deze in één email naar klassiekentwiz@tresoar.nl. De eerste inzender met vijf goede antwoorden wint een boek (welk boek? - komt nog: het is allemaal werk-in-uitvoering).

Het idee erachter is simpel. Speel gelijktijdig met de halve-finalisten de Grote Ken-Je-Klassiekenquiz mee, maar dan via Twitter. Zo kunnen leerlingen als het ware meespelen met hun klasgenoten die in de zaal aan het quizzen zijn. Maar de twiz staat natuurlijk open voor iedereen.

De twiz is ontstaan uit een poging om de nieuwe media bij de Week van de Klassieken te betrekken. Schreef ik eerder dat de twiz een idee was om verder uit te werken, welnu, dat hebben we gedaan. En dat was lastiger dan aanvankelijk gedacht. Gaan we antwoorden insturen via Twitter? Nee, dan ziet iedereen het antwoord via de hashtag. Hoe lang spelen we de twiz? We kunnen deelnemers niet de hele middag aan de computer binden. En zo ging het even door, totdat we tot het bovenstaande format kwamen.

We spelen de klassiekentwiz op zaterdag 19 maart, van 14.30 uur tot 15.30 uur. De uitslag wordt rond 15.45 u. bekend gemaakt. Ook via Twitter natuurlijk. Doe allemaal mee! De hashtag is #klassiekentwiz.

1 Cursus, 23 Dingen, veel geleerd

Het zit er bijna op, mijn coachschap voor de cursus 23 Dingen. We zijn nu aanbeland bij Ding 23 'Evalueer wat je in de afgelopen tijd hebt geleerd'. Er volgen nog enkele inhaalweken en dan op naar de diploma-uitreiking.

En ben ik wat wijzer geworden, nu ik als bibliothecaris van de Buma Bibliotheek de cursus mocht begeleiden? Het was plezierig om te doen. Het is altijd leuk bezig te zijn met Dingen waar je zelf enthousiast over (geworden) bent, in de hoop dat jouw enthousiasme overslaat. Enthousiasme, ja prima, maar frustratie was er net zo goed, als na een vraag uit een blog sommige Dingen niet lukten ('waarom werkt dat niet?!'). Cursusleider Rob Coers had het aan het begin van de cursus al aangekondigd ...

Met veel plezier heb ik de blogs gelezen na elk Ding. Ik heb er bewust voor gekozen niet vooruit te werken, maar gelijk met de cursus op te gaan om zo samen de Dingen te ontdekken. Op enkele lastige vragen moest ik het antwoord schuldig blijven.

De blogs leverden soms uitersten op: 'dit vind ik helemaal niks' (soms gevolgd door de opmerking dat het voor Tresoar wel (of niet) handig kan zijn) tot 'maar dat is handig: had ik dat maar eerder ontdekt', en alles wat er tussenin zit. Natuurlijk, de laatste reactie leest het plezierigst, maar ook de eerste reactie is meer dan prima. Het geeft aan dat er over elk Ding goed is nagedacht en er kennis van is genomen. En dat was het uitgangspunt van de cursus voor Tresoar.

De volgende stap? Wat heeft de cursus Tresoar opgeleverd? Veel goede ideeën. Dat zeker. En daar gaan we mee verder. We hebben afgesproken dat alle coaches in Tresoar ideeën uit de verschillende blogs verzamelen voor een vervolg. Ik zal binnenkort mijn rijtje met favorieten maken.

Oud nieuws

Bron: http://www.parool.nl

Bovenstaande cartoon uit het Parool trof ik vandaag van mijn collega op mijn bureau. Ik moest erom lachen, dacht dat het wel leuk zou zijn voor mijn blog, stuurde een bedankmail en ik ging over tot de orde van de dag.

Eenmaal thuis schoot mij die cartoon over de dobbelsteen te binnen. Heb ik de afgelopen dagen iets gemist? Er is een Romeinse dobbelsteen gevonden in Friesland? Een rondje op Internet bracht antwoord. Ja, dus! Eind februari. Een gebakken, Romeinse dobbelsteen uit de eerste eeuwen n. Chr.

Het nieuws is helemaal langs mij heengegaan. Niks van meegekregen. Maar ik vind het daarom te leuk om te laten. Hoe zei mijn collega dat vandaag in de kantine? Iets als: 'Wij werken bij een erfgoedinstelling en wij bewaken de eeuwigheid. Dan kijk je niet op een dag of twee.' Inderdaad. Daarom, vandaag oud nieuws.

Meer weten?

- Jan Kloosterman (voorzitter van het IJstijdenmuseum in Buitenpost) bericht in zijn weblog over de vondst van de dobbelsteen en de media-aandacht erna.
- Friestalig nieuwsitem van Omrop Fryslân (vanaf 0.15 min.)

40 jaar e-book!

Boekdrukpers in 1568
Bron: Wikimedia Commons

Ja, je leest het goed. Niet 40 maanden, maar 40 jaar! In 1971 digitaliseerde Michael S. Hart het eerste boek (United States Declaration of Independence) door het in te typen. En Hart claimt hiermee het eerste e-book te hebben gecreëerd. Na de Onafhankelijkheidsverklaring volgden nog de bijbel, de werken van Homerus, Shakespeare en andere klassiekers. Ook is Hart de oprichter van Project Gutenberg dat gratis e-books aanbiedt, hoofdzakelijk uit het publieke domein.

Het zingt een beetje rond op Internet, dat 40-jarige bestaan van het e-book. Technisch gezien vieren we de verjaardag ook iets te vroeg (Michael Hart digitaliseerde het eerste boek op 4 juli 1971). Aanleiding voor dit alles is de Read an E-Book Week die van 6 tot en met 12 maart plaats vindt. Deze Week van het e-book staat dit jaar in het teken van de verjaardag van de e-book. Read an E-Book is een organisatie die zich inzet voor de promotie van het e-book.

Het e-book is 40 jaar, dus. Zo oud kan de toekomst al zijn.

Meer weten?

- een mooie infographic over 40 jaar e-books (met dank aan het interessante blog Boekeman)

Muze op Maandag: met je mond vol kiezels

Demosthenes
(Jean Lecomte du Nouÿ (1842 - 1923))
Bron: Wikimedia Commons

Vorige week werden de Oscars uitgereikt. De grote winnaar was The King's Speech. The King's Speech is een film over de stotterende koning George VI van Groot-Brittannië vlak voordat de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Samen met logopedist Lionel Logue probeert de koning zijn stotter onder controle te krijgen.

Bij een van de trailers van deze film viel mijn oog op deze scene (0.35 min.) waarin de koning zich met een mond vol kiezels verstaanbaar probeert te maken. Kiezels en welsprekendheid. Hoe zit dat?

Het antwoord ligt bij Demosthenes. Demosthenes (384 - 322) was de grootste Atheense redenaar en daarnaast politicus. Hij trad op als de leider van de anti-Macedonische partij. Koning Philippus II van Macedonië vormde een steeds groter gevaar voor Athene. Voor Demosthenes reden om felle redevoeringen tegen Philippus II te houden, de zogenoemde Philippicae (352 - 340).

Zijn beroemdste rede is de zogenoemde Kransrede uit 330 (De Corona) waarin Demosthenes zich verantwoord voor zijn politieke standpunten na de verovering van Athene door Alexander de Grote. Na de dood van Alexander de Grote is Demosthenes opnieuw de leider van het verzet tegen Macedonië. In 322 maakte Demosthenes met vergif een einde aan zijn leven toen de Macedoniërs hem gevangen dreigden te nemen.

En dan nu die kiezels. Van Demosthenes wordt gezegd dat hij een zwakke gezondheid had. Van begin af aan was hij mager en ziekelijk en zijn moeder wilde hem niet blootstellen aan zware lichamelijke inspanningen. Dan schrijft Plutarchus (50 - 120), de biograaf van de oudheid:

Zijn lichamelijke tekortkomingen bestreed hij met de volgende training, aldus Demetrius van Faleron, die zegt dat hij dat van de bejaarde Demosthenes zelf hoorde. De onduidelijkheid van zijn uitspraak en zijn gelispel verhielp en corrigeerde hij door steentjes in zijn mond te nemen en dan de redevoering te houden, en hij oefende zijn stem door een gesprek te voeren terwijl hij hardliep of hellingen op ging en door zinnen of verzen in één adem uit te spreken. Verder had hij in zijn huis een grote spiegel; daar ging hij voor staan en werkte zo zijn oefeningen af.

(Plutarchus, Demosthenes, 11; vertaling H.W.A. van Rooijen-Dijkman)

Meer weten?
- uitgebreide informatie over Demosthenes

Familie van Alle Frisii?

Grafteksten van Friezen in Romeinse dienst
Foto: H. Bijlstra

28 n. Chr. Heel Noord-Nederland is veroverd door de Romeinen. Heel Noord-Nederland? Nee. Eén volk biedt dapper weerstand aan de Romeinen en maakt hen het leven bepaald niet gemakkelijk ...

Twee jaar geleden werd de website AlleFriezen gelanceerd, een samenwerkingsverband van Friese gemeentearchieven, het Streekarchivariaat Noord-Oost Friesland, het Historisch Centrum Leeuwarden en Tresoar. Hiermee kun je alle Friezen die zijn geboren, getrouwd en overleden in Friesland nazoeken. Op een avond heb ik zo mijn familie kunnen nasporen tot vóór 1811. En toen hield de website op.

Het is fantastisch om thuis op de bank met een laptop op schoot je eigen familie te kunnen nasporen. Maar het uitzoeken van de gegevens is het halve verhaal. Wat je niet uit de opsommingen van namen kunt herleiden, zijn de verhalen. Van mijn eigen familie weet ik er een paar, maar waar zijn al die andere verhalen gebleven? Die zou je ook willen bewaren, zodat namen personen worden.

In 'Ding 21a Genealogie 2.0' zijn verschillende sites die dat mogelijk maken. My Heritage is zo'n site. Heel makkelijk stel je je eigen stamboom samen en voeg je foto's en anekdotes toe. Om verhalen en onderzoeksgegevens bij elkaar te brengen, loopt er als ik het goed heb, in Tresoar nu een proef waarin studenten communicatie zijn gekoppeld aan genealogen om de familiegeschiedenis te schrijven. Zo geef je genealogie een gezicht.

Terug naar het trouwste en betrouwbaarste volk op aarde dat zo dapper weerstand bood aan de Romeinen. In 28 n. Chr. jagen de Frisii de Romeinen weg uit Fries grondgebied. Niet meer terugkomen, a.u.b! Zijn deze dappere Frisii mijn voorouders? Nee, helaas. In de vierde en vijfde eeuw raakt het woongebied van de Frisii ontvolkt. Het nieuwe volk dat zich hier vervolgens vestigt, neemt de naam van het gebied aan. De verhalen over de Frisii kan ik helaas niet toevoegen aan míjn stamboom.

Digitale piraterij met het Klassiek Grieks

Kijk, hier word ik in zekere zin toch wel blij van.

Het gezaghebbende Klassiek Grieks - Engels woordenboek Liddell-Scott Jones (LSJ) dat zo goed als alle woorden omvat die bekend zijn uit het Klassiek Grieks, heeft een online broer gekregen. De Thesaurus Linguae Graecae, een onderzoekscentrum dat onder andere Griekse teksten gedigitaliseerd aanbiedt (achter een decoder, helaas), heeft het woordenboek omgezet naar een digitale versie en beschikbaar gesteld voor het publieke domein.

Oude versies van de LSJ zijn al op diverse plaatsen op Internet te raadplegen (en zelfs als iPhone apps te downloaden), maar nog niet eerder is de digitale versie van het woordenboek met het nieuwste supplement beschikbaar gekomen, geredigeerd, volledig zoekbaar gemaakt en gekoppeld aan de database van TLG.

Dat wilde ik wel uit proberen. En toen kwam dit.

The LSJ is currently unavailable. After its release last week, the TLG site has been bombarded by pirate sites seeking to download its data. In the process they have caused serious technical and security problems. We regret having to suspend access while we are taking steps to address the security of our servers. We apologize for the inconvenience this action has caused to many legitimate users.

Mag ik hieruit concluderen dat Klassiek Grieks zo gewild en springlevend is? Ik hoop het.

Meer weten?
- achtergrondinformatie over de online versie van de LSJ via Thesaurus Linguae Graecae

Van alles meer

- En? Heb je het live gezien? De presentatie van de nieuwe iPad?

- Ehm, nee.

- Nee?

- Nee, er viel niet zo veel te zien.

- Dat kan ik mij niet voorstellen.

- Apple heeft de presentatie deze keer niet live uitgezonden. Maar, ik heb een en ander wel nagelezen in een verslag via een liveblog.

- OK. En wat denk je? Niet gek, he?

- Zeker niet. Ik zal je hier niet alles navertellen wat je ook op de verschillende sites kunt lezen. Platter, sneller, twee camera's. Kort door de bocht, van alles meer en dat sneller. Ook witter, trouwens, dan het eerste model. Hoewel iPad2 ook gewoon in het zwart te verkrijgen is.

- En op tijd in Nederland?
- Ja, dat ook. Vanaf 25 maart in Nederland te koop, slechts twee weken na de introductie in Amerika. En Apple hanteert dezelfde prijzen. Het vorige model is zelfs in de aanbieding.

- Aanbieding? Dus rennen naar de winkel?
- Of niet. De keus is er: het huidige model of wachten op het nieuwe model.

* Update: 3 maart, 10.15 u.: inmiddels onine geplaatst; bekijk hier de video van de presentatie van iPad2 (alleen via Safari 4 of 5 op Mac OS X Snow Leopard of Safari op iOS 3 of nieuwer).