 |
| De onlangs gevonden Romeinse dobbelsteen |
Dobbelen was een populaire bezigheid in de Griekse en Romeinse oudheid. Men dobbelde ofwel als een zelfstandig spel, ofwel in combinatie met een spelbord waarbij de worp bepaalde hoeveel stappen een speler zijn stuk op een speelbord mocht opschuiven. Een beroemde dobbelspeler was keizer Claudius die een boek (Alea) over de kunst van de dobbelspelen heeft geschreven. Helaas is het boek niet bewaard gebleven.
Dobbelen was niet toegestaan in de Romeinse oudheid, behalve op de Saturnalia (het Romeinse carnaval). Maar echt streng werd niet opgetreden tegen dit wettelijke verbod, zolang men dobbelde in de privé sfeer. Er werden ook weddenschappen op de uitkomsten van het dobbelen afgesloten. En ja, verzwaarde dobbelstenen hebben we ook teruggevonden.
Een dobbelsteen werd een alea, een tessera of een talus genoemd. Het woord alea was een algemene term om dobbelspelen mee aan te duiden die soms ook voor de dobbelsteen zelf werd gebruikt. Een tessera was een dobbelsteen waarvan zes zijden gemerkt waren. Zij werden vaak met twee of drie tegelijk gegooid.
Bij een talus waren slechts vier zijden gemerkt ('een', 'drie', 'vier' en 'zes'); de andere zijden waren blank. Men dobbelde met vier tali. De worpen van een talus kenden verschillende benamingen. De beste worp was een Venus (elke steen wees een ander getal aan), de slechtste werd een Canis (hond) genoemd. Wat precies een 'hond' was, weten we niet: wellicht had je dan vier 'enen' gegooid.
De beroemdste 'dobbelsteen' uit de oudheid is misschien wel die van Julius Caesar. Toen Julius Caesar aan de gene zijde van het riviertje Rubico op het punt stond om de de rivier over te steken en daarmee een burgeroorlog te ontketenen, citeerde hij zijn favoriete dichter Menander met alea iacta est (de teerling is geworpen).
Meer weten?
- dit lemma in de Wikipedia gaat in op de uitdrukking alea iacta est
Dobbelen was niet toegestaan in de Romeinse oudheid, behalve op de Saturnalia (het Romeinse carnaval). Maar echt streng werd niet opgetreden tegen dit wettelijke verbod, zolang men dobbelde in de privé sfeer. Er werden ook weddenschappen op de uitkomsten van het dobbelen afgesloten. En ja, verzwaarde dobbelstenen hebben we ook teruggevonden.
Een dobbelsteen werd een alea, een tessera of een talus genoemd. Het woord alea was een algemene term om dobbelspelen mee aan te duiden die soms ook voor de dobbelsteen zelf werd gebruikt. Een tessera was een dobbelsteen waarvan zes zijden gemerkt waren. Zij werden vaak met twee of drie tegelijk gegooid.
Bij een talus waren slechts vier zijden gemerkt ('een', 'drie', 'vier' en 'zes'); de andere zijden waren blank. Men dobbelde met vier tali. De worpen van een talus kenden verschillende benamingen. De beste worp was een Venus (elke steen wees een ander getal aan), de slechtste werd een Canis (hond) genoemd. Wat precies een 'hond' was, weten we niet: wellicht had je dan vier 'enen' gegooid.
De beroemdste 'dobbelsteen' uit de oudheid is misschien wel die van Julius Caesar. Toen Julius Caesar aan de gene zijde van het riviertje Rubico op het punt stond om de de rivier over te steken en daarmee een burgeroorlog te ontketenen, citeerde hij zijn favoriete dichter Menander met alea iacta est (de teerling is geworpen).
Meer weten?
- dit lemma in de Wikipedia gaat in op de uitdrukking alea iacta est
Posts
0 reacties:
Een reactie posten