Muze op Maandag: de Conventie van Athene

Bron: Wikimedia Commons

Zorgverzekeraar Achmea vierde afgelopen zaterdag zijn 200-jarig bestaan met een maatschappelijk debat over solidariteit tijdens de Conventie van Achlum, onder andere in de verschillende huiskamers van Achlum. Misschien wel de beroemdste samenkomst met debat uit de oudheid is Plato's Symposium. Muze op Maandag debatteert een rondje mee en neemt ook een slokje (water).

Het woord 'symposium' is overgeleverd via het Latijn uit het Klassiek-Griekse 'symposion' dat letterlijk 'het samen drinken' betekent. De deelnemers lagen op rustbedden, steunend op de linker elleboog met de rechter hand vrij om te eten en drinken, met een of twee personen per rustbed. Slaven en kinderen moesten staan. Een symposium was een aangelegenheid voor mannen uit de aristocratische klasse en vond plaats na de maaltijd. Gezamenlijk werd je dan dronken. Het was een plek voor vermaak in alle vormen, met ook muziek, spel en poëzie.

Behalve een drinkgelach is een symposium ook een literair genre.  Dit is begonnen bij Plato met zijn werk het Symposium. In het literaire genre gaat het om een fictieve dialoog of discussie rond een bepaald thema die tijdens het drinkgelach werd gehouden. Auteurs na Plato volgden zijn voorbeeld, zoals de filosoof Aristoteles. Parodieën op het genre waren er ook (onder andere door Lucianus) en daarnaast figureerde een symposium veel in Romeinse satire.

Het thema van Plato's oer-symposium is de ideale liefde. Plato heeft zijn Symposium kunstig opgezet: Apollodorus doet in een gesprek verslag van een symposium waar hijzelf niet bij aanwezig is geweest; hij heeft het gehoord van Aristodemus, een van de aanwezigen, en na afloop heeft hij bij Socrates nog eens geïnformeerd. Het speelt zich af in Athene in 416 v. Chr. De aanwezigen, waaronder Socrates, de komediedichter Aristophanes en de staatsman Alcibiades, besluiten om zich niet te bezatten, maar om ieder een lofrede te houden op de liefde. Via de bijdrage van Socrates geeft Plato zijn eigen visie:

Dit is immers de goede weg om liefdesmysteriën te bereiken of er door een ander heen te worden geleid: je begint bij de mooie dingen om ons heen en hebt als doel dé schoonheid. Dáárheen klim je op. Vergelijk het met de treden van een trap. [ ... ] Als iets het leven van een mens het leven waard maakt, beste Socrates [ ... ], is dit het: de schoonheid in essentie te mogen aanschouwen.

(Plato, Symposium, 211 C; vertaling H. Warren en M. Molegraaf)