Muze op Dinsdag: Lied bij het Eeuwfeest

Foto: Orcinus O.
Bron: http://www.flickr.com/photos/orcinus/237115560

Het is een drukke week voor liefhebbers van feesten in Nederland: Koninginnedag is nog maar net achter de rug of Bevrijdingsdag dient zich al aan. De Romeinen vierden veel feesten en feestdagen, maar één feest steekt met kop en schouder boven de andere uit: de Eeuwfeesten. En bij een goed feest hoort natuurlijk ook een eigen feestlied. De Muze van Dinsdag laat een stukje van dit lied lezen.

De Ludi Saeculares, zoals de Eeuwfeesten in het Latijn heten, zijn feesten die eens per 110 jaar (volgens de Etruskische telling) werden gehouden. Zij markeren het eind van een oud saeculum en het begin van een nieuwe. Een saeculum is de langste levensduur van een mens, hetgeen neerkomt op een interval van 100 of 110 jaar. Het feest duurt drie dagen en drie nachten. Volgens historici uit de oudheid worden de eerste Eeuwfeesten gehouden in 509 v. Chr., maar in de Republiek zijn ons alleen feesten in 249 v. Chr. en 140 v. Chr. bekend.

In 17 v. Chr. herintroduceert keizer Augustus de Eeuwfeesten. Hij geeft hierbij dichter Horatius de opdracht een hymne te schrijven: de Carmen Saeculare of ook wel Eeuwzang. Deze eer gaf Horatius de officieuze titel van beste dichter van het Romeinse Rijk. Een koor van  27 jongens en 27 meisjes draagt het lied voor op de derde dag van de Eeuwfeesten, allen zonen en dochters van aanzienlijke Romeinen. Het lied is opgedragen aan de god Apollo en de godin Diana.

Hieronder een fragment uit het middenstuk.

Berg weg, Apollo, vreedzaam en mild Uw wapens,
luister naar het smekende koor van knapen;
aanhoor de maagden, Gij, de vorstin der sterren,
   tweehoornige Luna.

Zo waarlijk Rome Uw werk is en Trojaanse
troepen op Etruskische kust geland zijn,
bevolen om hun Laren en stad te verplaatsen
   na heilzame zwerftocht,

voor wie door Troje, dat zonder schade brandde,
de vrome Aeneas, zijn vaderland overlevend,
een vrije weg gebaand heeft om méér te geven
   dan zij verlieten:

Goden, schenkt de leergierige jeugd beschaving,
Goden, schenkt aan ouderen rust en vrede,
schenkt Romulus' volk, voorspoed en nageslacht
   en ieders glorie.

(Horatius, Eeuwzang, 37 - 48; vertaling: P. Schrijvers (2003))