Muze op Maandag: storm!

Foto: mrpbps
Bron: http://www.flickr.com/photos/mrpbps/5226283926

Het waait in Nederland. En niet zo'n beetje ook. In de klassieke oudheid wisten ze ook wat een storm was, als we de klassieke auteurs mogen geloven. Een stormscene werd een terugkerend thema in de klassieke literatuur. Muze op Mandag laat het stormen.

De oer-stormscene lezen we terug bij Homerus in zijn werk de Odyssee uit de achtste eeuw v. Chr. Als de nimf Calypso Odysseus eindelijk na zeven jaar gevangenschap laat vertrekken op zijn zelfgebouwde vlot van haar eiland Ogygia, steekt er een storm op. God van de zeeën, Poseidon, heeft nog een appeltje met Odysseus te schillen en geeft Odysseus een windkracht tien om de oren.

De storm van Poseidon (en Homerus) is zo indrukwekkend dat hij vele navolgingen kent. Natuurlijk bij Vergilius in de Aeneïs. Vergilius wilde met zijn Aeneïs een Romeinse variant voor de Ilias en Odyssee van Homerus creëren. En dat is hem meer dan gelukt. Maar ook de dichters na hem die we nu scharen onder de zilveren Latijnse poëzie, waren dol op stormen in hun epen. In de Griekse literatuur lezen we verschillende stormen en in verschillende literaire genres. Natuurlijk in het epos van Apollonius Rhodius' Argonautica uit de derde eeuw v. Chr. maar ook in de Griekse roman Leucippe en Cleitophon van Achilles Tatius uit de tweede eeuw n. Chr. komt een mooi exemplaar voor. De beschrijving van een storm wordt zowat een stijloefening.

Hoe zag de storm er van Homerus uit? Lees mee met enkele fragmenten:

   [ ... ] hij (Neptunus - HL) dreef wolken samen, greep de drietand

   in zijn hand en bracht de hele zee aan het kolken.

   Uit alle windstreken joeg hij wilde rukwinden op, de

   aarde en zee verborg hij in dichte nevels

   en vanuit de hemel daalde een zwarte nacht neer.

   Stormwinden stortten zich op elkaar uit oost en zuid en

   west en noord, en er kwamen enorme golven aanrollen.

   Hij voelde dat zijn knieën en moed hem begaven, Odysseus,

   en wanhopig sprak hij zijn eigen trotse hart toe:

   'Krijgen we dat weer! Zou het ergste me nu overkomen?'

   [ ... ]

   Plotseling tolde het vlot rond, het roer schoot uit zijn handen

   en hij werd van het vlot af geslagen ver de zee in.

   Door de wervelstorm van de botsende winden brak de

   mast af en zeil en ra werden ver in de zee geslingerd.

   Hij bleef lang onder water, hij kon zo gauw niet boven

   komen door de golven en het gewicht van de kleren

   die Kalypso hem gaf, de stralende van de Godinnen.

   [ ... ]

   Maar terwijl hij (Odysseus - HL) met hart en ziel bezig was iets te bedenken,

   liet Poseidon, de aardschokker, plotseling een enorme

   golf voor hem oprijzen, angstaanjagend, gevaarlijk krullend...

   en die kantelde op hem. Zoals een harde windstoot

   kaf laat dwarrelen - en het stuift naar alle kanten -

   zo sloeg die golf het hele vlot uit elkaar. Maar Odysseus

   klom op één van de balken, schrijlings alsof hij paardreed,

   gooide uit wat Kalypso, de stralende van de Godinnen,

   had gegeven aan kleding, bond de sluier (beschermsluier van de zeegodin Ino - HL) om zijn

   middel, liet zich voorover vallen in zee met gestrekte

   armen en zwom wat hij kon.

Poseidon ziet het aan en gaat vervolgens op weg naar zijn tempel. De godin Athena geeft de zwemmende Odysseus een rugwind mee totdat Odysseus ongedeerd aan komt bij het land van de Faiaken.

(Homerus, Odyssee, 5, 291 - 375; vertaling: Imme Dros)