Muze op Maandag: lachen en huilen op Griekse festivals

Foto: Phil Gyford
Bron: www.flickr.com/photos/philgyford/11102120

Met het ene (song)festival nog maar net achter de rug en de grote zomerfestivals voor de boeg kijkt Muze op Maandag naar dat andere beroemde festival: de Grote Dionysia.

De Dionysia waren een feesten ter ere van de god Dionysos (god van de wijn, roes en extase) in Athene. De bekendste in vijfde-eeuws Athene was wel de Grote Dionysia. Tijdens dit feest vonden de theateropvoeringen plaats in het theater van Dionysos. 

De Grote Dionysia duurde vijf dagen en het vond plaats in maart. Behalve de gebruikelijke ingrediënten voor een feest (grote processie, offers, zang en dans) waren er de toneelopvoeringen. Op het programma stonden vijf komedies van vijf auteurs op de eerste dag en op de volgende drie dagen elke dag een andere tetralogie (drie tragedies en een satyrspel) van telkens één auteur. Ook was er een koorzang.

Dichters zonden hun stukken in voor deelname aan de Grote Dionysia, waaruit een selectie werd gemaakt. Zij waren tekstschrijver, componist, schrijver, choreograaf en regisseur in één. De voorstellingen werden gespeeld door beroepsacteurs (alleen mannen) samen met een koor en onder begeleiding van een aulosspeler (fluitspeler). De kosten werden betaald deels door een rijke Atheense burger die hiervoor werd aangewezen (choreeg) en deels door de staat. De choreeg deelde in de roem bij het behalen van een prijs.

De voorstellingen duurden de hele dag en uit alle lagen van de bevolking kwamen mensen kijken. Het publiek was rumoerig en bemoeide zich met de voorstelling. Een tienkoppige jury werd geloot uit het publiek en wees de winnende voorstellingen (een komedie en een tetralogie) aan. Het is niet duidelijk waarom de opvoeringen in de vorm van een wedstrijd werden gehouden. 

Er zijn slechts 31 tragedies in hun geheel bewaard gebleven, alle van De Grote Drie: Aeschylos, Sophokles en Euripides. Van de komedies uit die periode hebben we alleen de stukken van Aristophanes. En dat terwijl alleen al tijdens de Grote Dionysia in de vijfde eeuw ongeveer 900 tragedies zijn opgevoerd. Deze opvoerpraktijk is van grote invloed geweest op ons huidige drama.