maandag 25 april 2011

Muze op Maandag: kopiëren is ook een kunst

Foto: Sam UL
Bron: http://www.flickr.com/photos/popilop/331357312
Vorige week werd bekend dat Apple een aanklacht indient tegen een andere fabrikant van smartphones Samsung. Enkele producten van Samsung zouden te veel lijken op die van Apple. In 2006 merkte Apple's Bertrand Serlet, tot voor kort hoofd ontwikkeling van Mac OS X, al eens op: "If you can't innovate, you just imitate. But it's never quite as good as the original".

In de oudheid dacht men hier heel anders over. Daar was sprake van imitatio (vrije navolging, bewerking) en aemulatio (nastreven, naar de kroon steken). Bij imitatio (in het Grieks mimesis) imiteerde je andermans kunstwerk of stijl maar daarbij creëerde je tegelijkertijd een nieuw en eigen werk. Hoewel imitatio aanvankelijk op de kunst in het algemeen wordt toegepast (Plato en Aristoteles), wordt imitatio vooral ingezet op teksten. Dichters hebben altijd geleerd van andere dichters en waren zelf eerst luisteraars of lezers voordat zij zelf nieuw werk creëerden. Al in het onderwijs werd er aandacht besteed aan het memoriseren van canonieke teksten.

In dit verband hoort ook het begrip intertekstualiteit: teksten verwijzen naar elkaar ongeacht de intenties van de auteurs. Een auteur verwees (indirect) naar een zinsnede of paragraaf van een andere auteur en nam deze op in zijn werk. Hiermee geeft de auteur aan dat zijn werk tot hetzelfde genre behoort als de oorspronkelijke tekst. Zo werd ook een community gecreëerd van lezers die ontwikkeld genoeg waren dit literaire spel te herkennen. En het kan een heel leuke puzzel zijn om die verwijzingen te herkennen, na te pluizen en te zien wat de auteur met het oorspronkelijke fragment heeft gedaan.

En daar komt aemulatio om de hoek kijken. Want behalve imitatio streefde men ook naar aemulatio: het beter maken. Door het oorspronkelijke fragment een eigen draai te geven in hun eigen werk, wilden de auteurs hun eigen werk beter maken dan het origineel. Dit laatste werd in de (vooral Romeinse) oudheid gebezigd. De Romeinen keken op tegen de Griekse kunst die al langer bestond en (aanvankelijk) op een hoger niveau lag dan hun eigen kunst. Via aemulatio wilden de Romeinen de Griekse kunst voorbijstreven.

Meer weten?
- Samsung heeft inmiddels de tegenaanval ingezet 

0 reacties: