Prijsboeken: traditie is springlevend

Fragment van de oorkonde van een prijsboek uitgereikt op 10 juli 1854
(foto Tresoar; collectie Tresoar) Klik op de foto voor een vergroting

Daar zit je dan. Zenuwachtig schuif je wat op je stoel heen en weer. En net als je denkt dat de schooldiploma's echt uitgereikt gaan worden, komt je docent klassieke talen naar voren. Met twee boeken en twee tijdschriften in zijn hand. En een grote glimlach om zijn mond. Prijsboeken!

De diploma's zijn uitgereikt, en daarmee ook de prijsboeken van dit jaar. Het Nederlands Klassiek Verbond (NKV) en de Vereniging Vrienden van het Gymnasium geven leerlingen met de hoogste eindscore voor de vakken Grieks en Latijn ieder een prijsboek met oorkonde en een prijsabonnement op het tijdschrift Hermeneus. Hiermee sluiten NKV en de Vrienden aan bij een oude traditie.

Deze traditie vindt haar oorsprong in de tijd van de Latijnse Scholen (1575 - 1876). Om leerlingen van deze scholen extra te stimuleren werden tweemaal per jaar de zogenoemde prijsboeken uitgereikt aan de twee beste leerlingen. Veelal zijn het (sier)boeken met veel gouden letters op de omslag. Vanaf 1845 raakte het uitreiken van prijsboeken in verval. Tresoar heeft een aantal van deze prijsboeken in de collectie. Vaak zijn de oorkonden al weggesneden maar het exemplaar op de foto heeft zijn oorkonde nog steeds.

Vanuit de afdeling Friesland van het NKV distribueer ik de prijsboeken en de prijsabonnementen naar de scholen in Friesland. Dat is een plezierige klus, alleen al vanwege de enthousiaste en dankbare reacties van de docenten. Van twee docenten werd ik nog extra geattendeerd op 'hun' diploma-uitreiking. Een docent bestelde eenmalig een extra prijsboek vanwege buitengewone prestaties van drie leerlingen en ik vernam gisteren van een docent dat twee lokale kranten aandacht besteden aan de uitreiking van de prijsboeken, waaronder deze krant.

Het is goed om zo te vernemen dat de eeuwenoude traditie nog niks van haar glans heeft verloren.

Meer weten?
- interessant artikel over de geschiedenis van de prijsboeken