maandag 13 april 2015

Fries Kaartenkabinet: verborgen pareltjes nu online

Tekening van het inmiddels afgebroken Wiarda State in Goutum uit 1785
Bron: Fries Kaartenkabinet. Collectie Tresoar CC-BY-SA
(dit artikel is recentelijk gepubliceerd in Letterhoeke (2015), nr. 1)

Bent u benieuwd naar een kaart van uw dorp, stad of streek van meer dan 100 jaar geleden? Of bent u geïnteresseerd in geveltekeningen of plattegronden van gebouwen die nu het stads- of dorpsbeeld bepalen? Of die uiteindelijk nooit gebouwd zijn? En wilt u ook direct de afbeelding bekijken? Ga eens rondstruinen in de nieuwe website van Tresoar: het Fries Kaartenkabinet.

Het Fries Kaartenkabinet is een website met 6000 afbeeldingen en 13000 beschrijvingen van kaarten, plattegronden en bouwtekeningen uit de vijftiende tot en met de negentiende eeuw uit de collectie van Tresoar. De nadruk ligt op materiaal uit de achttiende en negentiende eeuw. Op een groot deel van de afbeeldingen kan tot in groot detail worden ingezoomd.

Het Fries Kaartenkabinet biedt toegang tot pareltjes die tot voor kort verborgen lagen in de depots van Tresoar. Voorheen kon men aleen kaarten of plattegronden bekijken door een bezoek te brengen aan de studiezaal en de gewenste kaart te reserveren voor inzage. Nu is het rijke materiaal heel makkelijk thuis via de computer te bekijken.

Bij het materiaal is een grote verscheidenheid, zoals bijvoorbeeld plannen voor de inpoldering van de Waddenzee in 1879 (kaartnummer 990) of een tekening van de inmiddels afgebroken Wiarda State in Goutum uit 1785 (kaartnummer 9943). Maar ook een kaart van de paden van dorpen omgeving Stiens naar de Dokkumer Ee met tekeningen van kerken van de dorpen in perspectief uit 1798 (kaartnummer 10623) is te vinden of een geveltekening en doorsnede van de Brandaris op Terschelling uit 1813 (kaartnummer 11903). Daarnaast zijn er kadastrale kaarten te vinden in het Fries Kaartenkabinet. De collectie geeft een gedetailleerd en vaak verrassend beeld van de Friese dorpen, steden en landschappen in het verleden, maar is ook voor de huidige discussie over de inrichting van openbare ruimte, architectuur en landschap van groot belang.

De basis van het Fries Kaartenkabinet is de kaartenverzameling die destijds door het Rijksarchief van Fryslân is samengesteld en is beschreven in een database. Met het Fries Kaartenkabinet brengt Tresoar de beschrijvingen uit deze database en de scans van de kaarten en bouwtekeningen samen op een website voor het publiek. Het materiaal is hoofdzakelijk afkomstig uit overheidsarchieven en particuliere archieven. De beschrijvingen en de afbeeldingen zijn gepubliceerd als open data onder een licentie, dat wil zeggen dat de beschrijvingen en de afbeeldingen beschikbaar zijn voor hergebruik.

Het Fries Kaartenkabinet is het eerste zichtbare resultaat van het Deltaplan Digitalisering. In het Deltaplan Digitalisering stelt de provincie Fryslân vijf miljoen euro beschikbaar voor digitaliseren en online presenteren van Fries cultureel erfgoed over een periode van vijf jaar.

0 reacties: