Muze op Maandag: de trotse (of: koppige) koning

Tarquinius Superbus. Olieverfschilderij door Sir Lawrence Alma-Tadema (1867)
Bron: Wikimedia Commons

Morgen is het de verjaardag van onze koningin. In de Romeinse Oudheid hadden de Romeinen vanaf de vijfde eeuw hun buik vol van het koningshuis. En van één koning in het bijzonder. Muze op Maandag heeft een bekende anekdote over die ene.

Lucius Tarquinius Superbus (De Trotse). Want over hem gaat het hier. Op een dag komt een oude vrouw bij Tarquinius en zij biedt hem negen boeken aan voor een astronomisch hoog bedrag. Tarquinius weigert en de vrouw verlaat de troonzaal. Vervolgens verbrandt zij drie boeken en biedt Tarquinius de zes boeken aan, tegen hetzelfde bedrag als de negen. Tarquinius weifelt ... en weigert. Weer verbrandt de vrouw drie boeken. Weer keert zij terug. Nu met drie boeken en hetzelfde aanbod, de oorspronkelijke prijs van de negen boeken. Tarquinius koopt snel de boeken van de vrouw. Nooit meer keert zij terug.

Wat zijn dat voor een boeken dat zij zo waardevol zijn dat Tarquinius daar zo hoge prijs voor betaalt? En wie is die oude vrouw? De vrouw moet de Sibille geweest zijn. Een Sibille is een vrouw met voorspellende gaven. Misschien wel de beroemdste Sibille is de Sibille van Cumae. Zij is het die de Romeinse stamvader Aeneas bij Cumae de weg wijst naar de onderwereld. En die aan Tarquinius de boeken verkoopt.

En die boeken bevatten voorspellingen. Zij zijn geschreven in het Grieks en zij worden geraadpleegd alleen dan als het Romeinse Rijk zich in grote nood bevindt. De 'oorspronkelijke' Sibillijnse boeken worden bewaard in de tempel van Jupiter op het Capitool, tot een grote brand deze tempel in as legt. Daarop sturen de pragmatische Romeinen gezanten uit om nieuwe Sibillijnse voorspellingen te halen.

Lang heeft Tarquinius niet van zijn blik in de toekomst kunnen genieten. In 506 v. Chr. wordt hij definitief aan de kant gezet. Tarquinius is een Etruskische vorst. Nadat Tarquinius was verdreven, belegert Porsenna (koning van de Etruskische stad Clusium) Rome, om de heerschappij over Rome te herstellen. De Romeinen trekken uiteindelijk aan het langste eind en er breekt een nieuwe tijd breekt aan: die van de Republiek. Want koningen hoeven ze niet meer in Rome.