Muze op Maandag: Atlantis

Foto: NASA's Marshall Space Flight Center
Bron: http://www.flickr.com/photos/28634332@N05/4733258730 

Op dit moment draait de Space Shuttle Atlantis op 355 kilometer hoogte zijn laatste rondjes om de aarde. De shuttle is genoemd naar het mythische eiland Atlantis. Muze op Maandag vraagt zich af: waar komt de mythe van Atlantis vandaan?

Bij de filosoof Plato. In twee dialogen van Plato lezen we deze oudste filosofische utopia die we kennen: in de dialoog Timaios en de dialoog Kritias. Beide dialogen zijn mogelijk de laatste dialogen die Plato heeft geschreven. In de Timaios lezen we Plato's visie op de compositie van de wereld. Een van de discussiepartners in de Timaios is Kritias. Kritias geeft in de Timaios al een voorproefje van Atlantis, waarna hij in de dialoog Krititas uitgebreid over Atlantis vertelt en Athene en Atlantis tegen over elkaar zet. Aardig detail is dat de geschiedschrijver vijfde-eeuwse geschiedschrijver Herodotus de Atlantische Oceaan nog vóór Plato noemt.

Atlantis was een eiland, 9000 jaar vóór het Athene van Plato. De Atheense staatsman en dichter Solon (ca. 640 - ca. 560) zou de verhalen over Atlantis gehoord hebben van een priester uit Saïs tijdens een bezoek aan Egypte. Het was een groot en welvarend eiland, groter dan Azië en Afrika samen. De heersers over Atlantis wilden het rijk uitbreiden, maar zij werden door het Atheense leger verslagen als straf voor zedenverval van de inwoners van Atlantis. Kort hierna zinkt het eiland met aardbevingen en overstromingen in de Oceaan weg.

In de woorden van Plato:

Die oceaan (dat is: Atlantische Oceaan) was destijds namelijk bevaarbaar: voor de monding die jullie, in jullie taal (dat is: het Grieks), de Zuilen van Herakles noemen, lag een eiland. Vanaf dat eiland, dat groter was dan Libië en Azië bij elkaar,kon de reiziger van toen oversteken naar de andere eilanden ... Op dat eiland Atlantis hadden koningen een grote en wonderbaarlijke macht gevestigd. Zij beheersten heel het eiland, vele andere eilanden en delen  van het continent. Hun heerschappij reikte zelfs tot onze streken, ze hadden het voor het zeggen in Libië tot aan Egypte toe en in Europa tot Tyrrenië. Die macht verzamelde op een gegeven moment al haar krachten in een poging om in één klap jullie land, ons land (dat is: Egypte) heel het gebied aan deze kant van de monding te beknechten ... Maar in later tijd waren er zware aardbevingen en overstromingen. Er kwam één gruwelijke dag en nacht waarop jullie complete strijdmacht (dat is: Atheense leger) door de aarde werd verzwolgen, terwijl tegelijk het eiland Atlantis door de zee werd verzwolgen en verdween.

(Plato, Timaios, 24E - 25D; vertaling: Hans Warren, Mario Molegraaf)