Muze op Maandag: de TT van Rome

Een menner uit het rode team wint
Bron: Wikimedia Commons

Afgelopen zaterdag vond de TT van Assen plaats. Racen met paardenkrachten, daar hielden ze in de oudheid ook wel van. Muze op Maandag racet een rondje mee tijdens de wagenrace.

Het wagenrennen komt voort uit de strijdwagens uit het Midden-Oosten en Griekenland van de het tweede millennium v. Chr. Bij de Griekse epos dichter Homerus (achtste eeuw v. Chr.) lezen we voor het eerst over het wagenrennen. Beroemd is ook de mythische wagenrace tussen Pelops die tegen koning Oinomaüs (de beste wagenmenner) strijdt om diens dochter Hippodameia. Slechts met een list weet Pelops te winnen. Vanaf 680 v. Chr. is het wagenrennen een Olympische discipline.

Volgens de overlevering organiseerde Romulus de eerste wagenrace in Rome in 753 v. Chr., kort na de stichting van de stad. De wagenrennen waren een onderdeel van spelen voor goden; in de keizertijd verloren de races de religieuze context. Het circuit waarop de wagenraces in Rome plaatsvonden, was het Circus Maximus. Men racete door twee keerpunten aan weerszijden van de baan te ronden. Behalve dat er genoten werd van het spektakel, werd er ook veel op de uitslag gegokt.

Er waren vier renstallen (facties): de Witten, de Roden, de Blauwen en de Groenen. Deze facties hadden fanatieke aanhang die te vergelijken is met onze voetbalsupporters. Het wagenrennen was populair onder alle lagen van de bevolking, hoewel intellectueel Rome niets van het wagenrennen moest hebben. De beroemdste liefhebber van wagenraces was keizer Caligula. Hij was groot fan van de Groenen.

In het Romeinse wagenrennen werden de wagens bestuurd door slaven en vrijgelatenen. De race besloeg zeven ronden. In de Romeinse (en later de Byzantijnse) wereld ontvingen de menners en de paarden in tegenstelling tot hun Griekse collega's wel de eer. Zij verkregen de status van echte sterren. Uit inscripties zijn veel namen van menners overgeleverd. Uit loden vervloekingstabletten ook trouwens ...

De laatste wagenrace werd in Rome werd gehouden in 549. In Constantinopel bleven de wagenraces populair totdat de races in de zevende eeuw ook daar in populariteit afnam.

Meer weten?
- de beroemde wagenrace uit de film Ben-Hur (1959)
- het lezenswaardige boek Wagenrennen van Fik Meijer