maandag 21 februari 2011

Muze op Maandag: Romeinse kwartierstaten

Caesar
Foto: Classical Numismatic Group, Inc.
Bron: www.cngcoins.com; via WikiMedia Commons
Deze week en volgende week staat de cursus 23 Dingen in het teken van genealogie. In de oudheid konden ze er ook wat van: er zijn heel wat kwartierstaten ingevuld voor de Griekse en Romeinse mythologie.

Maar ook in het mensdom was afkomst erg belangrijk. Geen wonder ook, in een aristocratische samenleving zoals de Griekse of de Romeinse stonden oude familiegeslachten in aanzien, bezaten zij vaak een (familie)kapitaal en hadden zij automatisch een streepje voor op personen die zich met hun verdiensten een paar sporten hoger in de sociale ladder moesten werken. 

Romeinse keizerfamilies waren creatief met stambomen. Het liefst met een afstamming van de oppergod Juppiter zelf. Het had ook een voordeel, zo'n goddelijke afkomst: het legitimeerde je macht. Hand in hand met deze kwartierstaten ging de keizercultus. De verering van de keizer via zo'n keizercultus vormde een verbindende factor tussen volkeren aan deze en gene zijde van het uitgestrekte Romeinse Rijk. Het was een vorm van persoonsverheerlijking waarbij de keizer zich graag vereenzelvigde met zijn illustere voorouders en zo zijn gezag versterkte. Blijft natuurlijk wel de vraag of het om echt geloof ging van de burgers, of om een pragmatische politieke handeling.

Behalve de keizercultus is er de vergoddelijking van een keizer na zijn dood. De vergoddelijking in de Romeinse oudheid gaat in ieder geval terug tot die van Julius Caesar (100 - 44) in 42 v. Chr. In dat jaar passeerde de sidus Iulium (Juliaanse komeet) die werd opgevat als een bevestiging van Caesars vergoddelijking. Vergoddelijking leverde de eretitel Divus (of Diva) + naam op. Julius Caesar telde bij leven zijn afkomst terug van Romulus en Remus, via Mars, Aeneas, Aphrodite naar de oppergod Juppiter (en dan heb ik nog een paar stappen overgeslagen), maar na zijn dood werd hij zelf opgenomen in het godenpantheon.

Constantijn de Grote (272 - 337) schafte de keizercultus af met zijn draai naar het Christendom. Zo werd de weg vrij gemaakt voor weer een geheel andere stamboom.

0 reacties: